توسعه فردی چیست؟ +در زندگی روزمره چه کمکی به ما می کند؟

توسعه فردی

توسعه فردی (Self-Development)، فرایند حرکت آدمی به‌سوی کمال است. انسان ذاتاً و فطرتاً موجودی کمال‌گراست و این میل به کمال و پیشرفت، برای آنکه توسعه فردی معنا داشته باشد، یک شرط اساسی و لازم است. هر انسانی در مقطعی از زندگی، نیاز به یک انقلاب درونی را احساس می‌کند. روزمرگی‌ها و تکرارها، رفته‌رفته کسالت بارتر می‌شوند و در صورت تداوم، حتی می‌توانند احساس ناخوشایند بیهودگی را به آدمی القا کنند. از یک جایی به بعد، ایجاد تحولات بنیادین در سبک زندگی و شیوه نگرش به یک الزام گریزناپذیر تبدیل شده و اینجا همان نقطه‌ای است که مسیر توسعه فردی آغاز می‌شود.

توسعه فردی چه کمکی به ما می‌کند؟توسعه فردی، فرایندی دائمی و مستمر است که انسان از طریق آن، ضمن شناخت و ارزیابی توانمندی‌ها و استعدادهایش، سعی در شکوفایی و بهبود آن‌ها نموده و تلاش می‌کند از گنجینه‌ها و سرمایه‌های درونی و بالقوه، حداکثر استفاده را به عمل آورد. توسعه فردی، فرایندی همه‌جانبه است؛ بدین معنا که تمام جنبه‌های زندگی آدمی اعم از جسمی، روحی، نگرشی و احساسی را در برمی‌گیرد. بسیار مهم است به این نکته توجه داشته باشیم که واژه “توسعه” به‌طور هم‌زمان هم بر مفهوم ایجاد قابلیت‌ها و هم بر مفهوم بهبود آن‌ها تمرکز و تأکید دارد. اهمیت دیگر فرایند توسعه فردی، هدفمند بودن آن است. حرکت در مسیر کمال، از بستر نیل به اهداف مُیسر می‌شود و اهداف به‌مثابه پله‌هایی هستند که برای پیشرفت در این مسیر، باید یک‌به‌یک از آن‌ها بالا بروید. انسانی که هدف مشخصی در زندگی نداشته باشد، هرگز به جایگاهی که شایسته‌ شأن و منزلت اوست، نخواهد رسید. مسیر توسعه فردی مستلزم تعریف اهداف مشخص و دست‌یافتنی بوده که برای رسیدن به آن‌ها، باید استراتژی و طرح مشخصی داشته باشید و برای این منظور باید بتوانید مدیریت صحیحی بر وقت و انرژی‌تان اِعمال کنید. توسعه فردی به شما کمک می‌کند که پربارتر باشید، احساس رضایت درونی بیشتری کرده و برای دو سؤال اساسی، پاسخ مناسبی پیدا کنید. نخست اینکه چه کسی هستید و دوم، می‌خواهید چه کسی باشید؟

فرایند توسعه فردی چگونه است؟

توسعه فردی با یک ارزیابی جامع از شرایط فعلی آغاز می‌شود. یعنی شما ابتدا باید وضعیت فعلی‌تان در زمینه‌های مختلف را مورد بررسی دقیق قرار دهید. باید ببینید کجا هستید و قصد دارید به کجا برسید؟ باید با ترسیم واقع‌گرایانه شرایط فعلی و شرایط مطلوب، نقشه و مسیر راه را ترسیم کنید. پس‌ازآن است که باید نسبت به تدوین یک برنامه توسعه فردی اقدام کنید. برنامه توسعه فردی، طرحی است که شما بر اساس آن، طی یک روند منظم، جهت دستیابی به اهدافی که تعیین کرده‌اید، تلاش می‌کنید. یک فرایند توسعه فردیِ واقعی، اگرچه نقطه آغاز دارد اما هرگز نمی‌توان پایانی برای آن متصور بود. استمرار و توقف‌ناپذیری، بخشی از ماهیت این فرایند است. پس هرگز نباید برای این مسیر، انتهایی قائل شوید. مطمئن باشید همیشه اقدام یا حرکتی وجود دارد که بتوانید با مبادرت به آن، شرایط را دائماً بهتر و بهتر کنید.

اهمیت رشد و توسعه فردی: سفری به سوی بهترین نسخه از خود

رشد و توسعه فردی یکی از پایه های اساسی برای دست یابی به موفقیت و رضایت در زندگی است. همانطور که دریموند گرین (Draymond Green) می گوید: «اگر در حال بهتر شدن نیستید، دارید بدتر می شوید». این جمله به طور ساده و شفاف بیان می کند که رشد شخصی نه تنها برای پیشرفت ضروری است، بلکه عدم توجه به آن می تواند به رکود و پسرفت منجر شود. در حقیقت، رشد فردی فراتر از فقط رسیدن به هدف های مادی است؛ بلکه به طور عمیق به بهبود خود و آگاهانه زندگی کردن مربوط می شود.

رشد فردی به شما کنترل و تسلط می دهد

یکی از دلایل اصلی اهمیت رشد فردی این است که به شما این امکان را می دهد که بر زندگی خود مسلط باشید. وقتی در حال توسعه مهارت ها، ذهنیت و رفتارهای خود هستید، دیگر نیازی به تکیه بر استعداد یا شانس نخواهید داشت. به عبارت دیگر، شما می توانید بر اساس انتخاب های آگاهانه و تلاش مستمر، مسیر خود را بسازید.

رشد فردی به شما این قدرت را می دهد که فعالانه تغییرات مثبتی در زندگی تان ایجاد کنید. اگر در تلاش برای بهبود مستمر باشید، در واقع خود را از درون و از بیرون تقویت می کنید. این امر به شما کمک می کند تا شرایط جدید را بهتر بشناسید و حتی در مواجهه با چالش ها و مشکلات زندگی، راه حل های بهتری پیدا کنید.

رشد فردی پلی است به سوی اهدافتان

رشد فردی به نوعی می توان گفت که پل ارتباطی است که شما را از جایی که اکنون هستید به جایی که می خواهید باشید می رساند. بدون رشد فردی، ممکن است در نقطه ای از زندگی خود گیر بیفتید، جایی که نمی دانید چطور باید به جلو حرکت کنید. اما وقتی به رشد فردی متعهد شوید، برای رسیدن به اهداف تان نقشه ای روشن خواهید داشت. این تعهد باعث می شود که با دیدگاهی مثبت و واقع بینانه به آینده نگاه کنید و هر روز قدم هایی به سوی اهداف تان بردارید.

هر موفقیتی که در زندگی به دست می آید، نتیجه مستقیم تلاش هایی است که شما برای توسعه خود انجام می دهید. این مسیر ممکن است شامل بهبود مهارت های شغلی، یادگیری زبان جدید، تغییر عادات منفی یا حتی توسعه مهارت های اجتماعی باشد. در هر صورت، رشد فردی وسیله ای است که شما را به اهداف بزرگ ترتان می رساند.

رشد فردی، سفری به سوی خودشناسی و درک زندگی

زمانی که شما به رشد فردی متعهد می شوید، وارد سفری منحصر به فرد می شوید که نه تنها به کشف نقاط قوت و ضعف شما می پردازد، بلکه درک عمیق تری از خودتان و جهان پیرامون تان ایجاد می کند. این سفر به شما کمک می کند تا آگاهانه تر زندگی کنید، انتخاب های بهتر داشته باشید و از لحظه های زندگی خود بیشترین بهره را ببرید.

به عبارت دیگر، رشد فردی نه تنها در زمینه های حرفه ای و مالی مهم است، بلکه به شما کمک می کند تا زندگی شادتر و معنادارتری داشته باشید. این به شما این قدرت را می دهد که بر اساس ارزش ها و اصول خودتان زندگی کنید، نه فقط تحت تأثیر شرایط یا انتظارات جامعه.

ابعاد مختلف توسعه فردی: راهی به سوی رشد همه جانبه

توسعه فردی فرآیندی است که در آن فرد به تلاش برای بهبود و پیشرفت در جنبه های مختلف زندگی خود می پردازد. این فرآیند، به طور مستقیم با اهداف و آرزوهای شخصی فرد ارتباط دارد و به بهبود کیفیت زندگی کمک می کند. پنج حوزه کلیدی برای رشد فردی وجود دارد که به طور عمومی، بیشتر افراد در تلاشند در این حوزه ها پیشرفت کنند. البته بسته به شرایط و اولویت های فردی، ابعاد دیگری نیز می توانند در روند رشد شخصی دخیل باشند. در اینجا به بررسی دقیق تر این ابعاد می پردازیم.

سلامتی: پایه و اساس توسعه فردی

سلامتی یکی از ابعاد اساسی توسعه فردی است، چرا که بدون سلامت جسمی و روانی، هیچ پیشرفتی در سایر حوزه ها ممکن نخواهد بود. این حوزه شامل سه بخش مهم است: سلامت جسمانی، سلامت روان و سلامت عاطفی. برای مثال، داشتن بدنی سالم و تناسب اندام نه تنها باعث افزایش انرژی و توانایی فرد در انجام کارهای روزانه می شود، بلکه برای فکر کردن و تصمیم گیری مؤثر نیز بسیار ضروری است. به همین ترتیب، سلامت روان که شامل آرامش ذهنی، توانایی مدیریت استرس و حفظ نگرش مثبت به زندگی است، به فرد این امکان را می دهد که در چالش های زندگی انعطاف پذیر باشد. همچنین، سلامت عاطفی به فرد کمک می کند که روابط مؤثری داشته و قادر به مدیریت احساسات خود باشد.

در سطحی عمیق تر، بسیاری از افراد در تلاشند تا به یک سبک زندگی سالم برسند؛ این شامل خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش منظم و حفظ سلامت روانی است. در واقع، سرمایه گذاری در سلامتی به معنای سرمایه گذاری در کیفیت زندگی و موفقیت فردی است.

امور مالی: کلید استقلال و امنیت مالی

یکی از حوزه های مهم که افراد به طور مداوم برای بهبود آن تلاش می کنند، مسائل مالی است. سواد مالی یک بخش حیاتی از رشد فردی به شمار می رود، چرا که بدون داشتن آگاهی و مهارت های لازم در زمینه مدیریت پول، افراد نمی توانند تصمیمات مالی درستی بگیرند. این سواد به افراد کمک می کند تا به جای اتکا به شانس یا اتفاقات، بتوانند منابع مالی خود را به شکلی منطقی و هدفمند مدیریت کنند.

در این زمینه، افراد باید بیاموزند چگونه بودجه بندی کنند، چگونه سرمایه گذاری کنند، و از چه ابزارهایی برای پس انداز و بهبود وضعیت مالی خود استفاده نمایند. همچنین، آموزش مفاهیم مالی همچون مشتری های شخصی، بدهی ها، سرمایه گذاری ها، و بازنشستگی می تواند فرد را در مسیر رسیدن به امنیت مالی و استقلال اقتصادی قرار دهد.

روابط: عامل شادی و رضایت در زندگی

روابط انسانی، یکی دیگر از ابعاد توسعه فردی است که تأثیر زیادی بر سطح شادی و رضایت در زندگی فرد دارد. این روابط می توانند شامل خانواده، دوستان، همکاران و شریک زندگی باشند. بسیاری از افراد به دنبال بهبود کیفیت ارتباطات خود هستند تا روابط صمیمی تری داشته باشند و از حمایت عاطفی بیشتری برخوردار شوند.

رشد فردی در این بخش می تواند شامل مهارت های ارتباطی نظیر گوش دادن فعال، بیان احساسات به شیوه ای مؤثر، و یادگیری چگونگی ایجاد روابط مبتنی بر احترام و اعتماد باشد. افراد همچنین ممکن است به دنبال یافتن شریک زندگی مناسب باشند، یا در تلاشند که اضطراب های ناشی از روابط را مدیریت کنند. حفظ دوستی های بلندمدت و ایجاد روابط سالم می تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی و احساس تعلق به جامعه ایفا کند.

معنویت: جستجوی هدفی والاتر

معنویت بخشی از رشد فردی است که بر پیگیری یک هدف بزرگتر و والاتر تمرکز دارد. برای افرادی که ایمان مذهبی دارند، این هدف معمولاً شامل تقویت رابطه با خدا و زندگی بر اساس اصول و آموزه های دینی است. معنویت به فرد این امکان را می دهد که در زندگی خود احساس معنای بیشتری داشته باشد و در مواجهه با چالش ها و سختی ها، به نیرویی درونی متصل شود.

اما معنویت می تواند تنها به حوزه های مذهبی محدود نشود؛ بسیاری از افراد معنویت را در کمک به دیگران، بهبود جامعه و ایجاد صلح و آرامش در دنیای اطراف خود می یابند. خدمات به دیگران و ایجاد محیطی پر از محبت و مهربانی نیز می تواند بخش مهمی از معنویت فردی باشد.

شغل: رشد و پیشرفت در مسیر حرفه ای

توسعه شغلی یکی دیگر از حوزه های کلیدی در رشد فردی است. این حوزه شامل بهبود مهارت ها و توانایی های حرفه ای به منظور پیشرفت در شغل و ارتقاء موقعیت شغلی می شود. افراد ممکن است بخواهند در حرفه فعلی خود پیشرفت کنند یا به دنبال ایجاد کسب وکار خود باشند. در هر صورت، توسعه شغلی معمولاً نیازمند یادگیری مداوم، ارتقاء مهارت های تخصصی و توانایی سازگاری با تغییرات بازار است.

علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است به دنبال خوداشتغالی یا شروع یک کسب وکار باشند. در این مسیر، توسعه فردی می تواند شامل یادگیری مهارت های کارآفرینی، مدیریت زمان، و رهبری مؤثر باشد.

در نهایت، توسعه فردی شامل تلاش برای بهبود خود در حوزه های مختلف است که هرکدام به نوبه خود نقش اساسی در بهبود کیفیت زندگی ایفا می کنند. از سلامت جسمانی و روانی گرفته تا پیشرفت مالی، روابط سالم، معنویت، و شغلی موفق، همه این ها ابعاد مختلفی هستند که بر رفاه فردی و احساس رضایت از زندگی تأثیر می گذارند. اگر فردی به این ابعاد توجه کند و در آن ها به رشد بپردازد، قادر خواهد بود زندگی ای موفق تر و پر از معنا را تجربه کند.

چگونه توسعه فردی خود را از امروز شروع کنیم؟

شروع به توسعه فردی نه تنها برای موفقیت در زندگی شخصی و حرفه ای ضروری است، بلکه به شما این امکان را می دهد تا به درک عمیق تری از خود و اهداف تان برسید. یکی از مؤثرترین راه ها برای آغاز این مسیر، تهیه یک برنامه توسعه فردی است. این برنامه می تواند به شما کمک کند تا با آگاهی و دقت بیشتری به سمت پیشرفت حرکت کنید. حالا که به اهمیت این موضوع پی بردید، بهتر است مراحل دقیق و گام به گام برای شروع این مسیر را بررسی کنیم.

۱. تهیه یک برنامه توسعه فردی: نقشه راهی برای موفقیت

تهیه یک برنامه توسعه فردی، نقطه آغازین بسیار مهمی در مسیر رشد شخصی شماست. این برنامه نه تنها یک طرح استراتژیک برای رسیدن به اهداف شما در کوتاه مدت و بلندمدت، بلکه به عنوان یک نقشه راه عمل می کند که شما را در مسیر درست هدایت می کند. برنامه توسعه فردی شما باید شامل تمام جنبه های زندگی تان باشد: از سلامت جسمانی و روانی گرفته تا مسائل شغلی، روابط شخصی و حتی معنویت. برای اینکه این برنامه کارآمد باشد، باید مراحل مشخص و قابل اندازه گیری داشته باشد که شما را در طول مسیر تشویق کرده و انگیزه تان را حفظ کند.

این برنامه، طرحی است که شما برای دستیابی به اهداف خود در نظر می گیرید. اهدافی که ممکن است شامل بهبود مهارت های حرفه ای، سلامت جسمی و روانی، یا توسعه روابط اجتماعی شما باشد. به طور ساده، برنامه توسعه فردی به شما کمک می کند تا در هر مرحله از زندگی، یک دیدگاه روشن داشته باشید و بدانید چه چیزی می خواهید به دست آورید و چگونه باید به آن دست پیدا کنید.

۲. روند برنامه ریزی برای رشد فردی: گام های خودشناسی

برنامه ریزی برای رشد فردی، فرایندی پیچیده و چند مرحله ای است که باید به طور دقیق و با دقت اجرا شود. این فرایند فراتر از تنها مشخص کردن اهداف است و نیازمند یک زنجیره ای از خودشناسی می باشد که به شما کمک می کند تا به وضوح بدانید که از زندگی تان چه می خواهید. خودشناسی در این مرحله به معنای بررسی عمیق تر ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، نقاط قوت و ضعف، و حتی ترس ها و آرزوهای شماست.

اگرچه برنامه ریزی برای توسعه فردی ممکن است در ابتدا کمی چالش برانگیز به نظر برسد، اما این فرآیند به شما کمک می کند تا اولویت های واقعی خود را مشخص کنید و بدون گمراهی به سمت اهداف تان پیش بروید. مهم ترین بخش این است که شما صداقت با خود را تمرین کنید و به وضوح بدانید که در کدام بخش از زندگی تان نیاز به تغییر یا بهبود دارید. این خودشناسی می تواند از طریق نوشتن اهداف و ارزیابی مستمر در طول زمان تحقق یابد.

۳. مدل طرح توسعه فردی: ابزاری برای سازمان دهی اهداف و خواسته ها

برای اینکه فرایند توسعه فردی شما به شکل اصولی پیش رود، بهتر است از یک مدل مشخص برای طرح توسعه فردی استفاده کنید. مدل های مختلفی وجود دارند که به شما در تدوین و پیگیری اهداف کمک می کنند. این مدل ها می توانند به صورت دقیق و جزئی، برنامه شما را برای رسیدن به اهداف بلندمدت سازمان دهی کنند. یکی از مدل های متداول، مدل SMART است که اهداف شما را به صورت خاص، قابل اندازه گیری، قابل دست یابی، واقع بینانه و با تاریخ مشخص می کند.

به عنوان مثال، هدف شما می تواند این باشد که در ۶ ماه آینده به وزن ایده آل خود برسید، یا این که در شش ماه آینده مهارت های مدیریتی خود را تقویت کنید. مدل طرح توسعه فردی کمک می کند تا این اهداف به هدف های واضح، دقیق و با زمان بندی مشخص تبدیل شوند. علاوه بر این، این مدل به شما کمک می کند تا فرآیندهای کوتاه مدت را مشخص کنید که شما را به سمت هدف نهایی هدایت کنند.

۴. تعریف اهداف فردی و شغلی: ارتباط میان اهداف شخصی و حرفه ای

یکی از بخش های مهم در هر برنامه توسعه فردی، تعریف اهداف شغلی و شخصی است. این اهداف به شما کمک می کنند تا در زندگی، جهت مشخصی داشته باشید. برای برخی افراد، اهداف شخصی می تواند شامل توسعه روابط، بهبود سلامتی، یا یادگیری مهارت های جدید باشد، در حالی که اهداف شغلی ممکن است شامل پیشرفت در مسیر شغلی، ارتقای مهارت ها و تقویت قدرت رهبری باشد.

تعریف اهداف فردی و شغلی به شما این امکان را می دهد که برای آینده خود یک مسیر روشن ترسیم کنید و بتوانید تمام انرژی خود را در این جهت متمرکز کنید. به عنوان مثال، شما ممکن است بخواهید در مدت یک سال به یک مقام شغلی بالاتر برسید، یا به دنبال شروع یک کسب وکار خود باشید. تعریف این اهداف به شما کمک می کند تا تمرکز خود را بر روی اولویت های واقعی بگذارید و از هر گونه حواس پرتی دوری کنید.

در نهایت، توسعه فردی یک سفر مداوم و پویاست که شروع آن از امروز می تواند مسیر جدیدی برای شما بسازد. ایجاد یک برنامه توسعه فردی دقیق و منظم، ارزیابی خودشناسی، استفاده از مدل های کاربردی برای سازمان دهی اهداف، و تنظیم اهداف فردی و شغلی، می تواند به شما در این سفر کمک کند. با آغاز این مسیر و پیروی از این گام ها، شما به فردی قوی تر، خودآگاه تر و موفق تر تبدیل خواهید شد که قادر است زندگی ای متعادل، شاد و پربار بسازد.

10 نکته طلایی در برنامه توسعه فردی

در اینجا به 10 نکته طلایی و بسیار مهم که در تدوین برنامه توسعه فردی می‌تواند بسیار مفید باشد، اشاره می‌کنیم.

1- همین حالا اقدام کنید!

تدوین برنامه توسعه فردی را همین امروز آغاز کنید. هرچند که قرار است به فرد متفاوتی تبدیل شوید اما بدانید که ایجاد تغییر مدتی زمان می‌برد. پس وقت را تلف نکنید و همین حالا، نوشتن یک برنامه توسعه فردی را آغاز کنید.

2- تاتی تاتی کنید!

برای داشتن یک برنامه توسعه فردی مدوّن، لازم است آن را مرحله‌بندی کنید و درست مثل یک کودک، با طمأنینه قدم به قدم جلو بروید. اهداف بزرگ را به اجزای کوچک‌تر تقسیم کنید و هم‌زمان که روی طی مراحل کوچک‌تر تمرکز می‌کنید، نتیجه‌ی نهایی را در ذهن داشته باشید.

3- بیاموزید!

شما می‌توانید افراد موفق را الگویتان قرار داده و از شکست‌هایی که در مسیر موفقیت، قطعاً آن‌ها را تجربه کرده‌اند، درس بگیرید. بدانید تجارب شخصی، همانند آموزگاران خشنی هستند که برای آموختن از آن‌ها، ممکن است متحمل پرداخت هزینه سنگینی شوید. البته اگر بتوانید یک راهنما یا مشاور شایسته در مسیر توسعه فردی پیدا کنید، قطعاً کار آسان‌تر می‌شود. فراموش نکنید که کتاب خواندن و به‌طورکلی مطالعه در مسیر یادگیری، می‌تواند یک ابزار بسیار کاربردی باشد.

4- از تغییرات استقبال کنید!

جهان همواره در حال تغییر بوده و این سنت، هرگز عوض نخواهد شد. حتی اگر دست به سیاه‌وسفید هم نزنید، باز هم دنیا با تغییراتش، تغییرتان خواهد داد و از این سنت هرگز راه گریزی نیست! اگر ما، ایده‌ها و نگرش‌هایمان تغییر نکند، همواره در غفلت خواهیم بود و این یک باخت تمام‌عیار است. برنامه توسعه فردی شما باید به این سؤال پاسخ دهد که قرار است چه تغییراتی کنید و برای این منظور، چه اقداماتی انجام دهید؟ به خاطر داشته باشید که تنها اقدامات عملی، منجر به بروز تغییرات خواهند شد.

5- مسئولیت‌پذیر باشید!

تنها کسی که در مسیر پیشرفتتان، شایسته تحسین یا انتقاد است، خودتان هستید! مسئولیت اینکه چه کاری انجام می‌دهید و کجا می‌روید، تماماً به پای خود شماست! مطمئن باشید اگر خودتان در مسیر پیشرفت، مانع خودتان نباشید، هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند شما را از رسیدن به اهدافتان بازدارد. در مقابل نتایجی که حاصل می‌شوند، چه خوب و چه بد، پاسخگو باشید و مسئولیت آن‌ها را بپذیرید.

6- مصمم باشید!

عزم و اراده شما، واقعیتتان را شکل می‌دهد. بنابراین پیش از اقدام به انجام کاری در مسیر توسعه فردی، از تصمیم و عزم راسخ خود برای انجام آن مطمئن شوید. اطمینان حاصل کنید برای انجام آنچه می‌گویید و آنچه می‌خواهید، واقعاً مصمم هستید. در غیر این صورت،چنانچه اراده و هدف شما، هم‌راستا و متناسب با یکدیگر نباشند، آنگاه عوامل مختلف را مسئول ناکامی خودتان خواهید دانست!

7- خودتان را به چالش بکشید!

اهداف شما در برنامه توسعه فردی، نباید به‌سادگی در دسترس باشند. درعین‌حال هم اگر اهداف غیرممکنی را برای خودتان تعیین کنید، پیشاپیش در این مسیر شکست خورده‌اید. دستیابی به اهداف آسان، هرگز نمی‌تواند رضایت خاطر حاصل از موفقیت را برایتان در پی داشته باشد. بنابراین، در هدف‌گذاری، سخت‌گیرانه و البته منطقی عمل کنید.

8- علایقتان را دنبال کنید!

انجام کاری که دوست ندارید، نمی‌تواند وضعیت خوشایندی باشد. بنابراین زمینه‌هایی را انتخاب کنید که برایتان جذابیت داشته و با ارزش‌هایتان همخوانی داشته باشند. درعین‌حال که به ندای قلبتان گوش می‌دهید، از مواجهه با دشواری‌های مسیری که با عشق انتخاب کرده‌اید، هراس به دل راه ندهید.

9- پیشرفتتان را بسنجید!

اگر نتوانید چیزی را ارزیابی کنید، یقیناً نمی‌توانید آن را انجام دهید! پی بردن به معنای ظریف این جمله ممکن است کمی زمان‌بر باشد. اما تحت هر شرایطی برای سنجش اقداماتی که انجام می‌دهید، معیار و سازوکار مشخصی داشته باشید. اساساً پیشرفت شما در برنامه توسعه فردی، مستلزم دریافت بازخورد از بررسی عملکردتان در مراحل قبلی است. توسعه فردی با ارزیابی اولیه آغاز و با ارزیابیِ بی‌وقفه، ادامه می‌یابد.

10- ادامه دهید و هرگز تسلیم نشوید.

زندگی چرخه‌های مختلفی دارد و در عین تغییرات، با یک ریتم مشخص پیش می‌رود. بنابراین در مسیری که به‌سوی توسعه فردی می‌پیمایید، قطعاً با فراز و نشیب‌هایی مواجه خواهید شد. اگر در مواقعی احساس کردید اوضاع آن‌طور که باید پیش نمی‌رود، دست از تلاش نکشید و بدانید که اساساً پیشرفت، هرگز نمی‌تواند به‌طور هم‌زمان، هم سریع و هم بدون وقفه باشد. بنابراین، دو ویژگی تعادل و انعطاف‌پذیری را در برنامه توسعه فردی بگنجانید. ریتمتان را پیدا کنید و جلو بروید و مطمئن باشید.