
ما در این مقاله نسبتا کوتاه قصد داریم تا به شما رابطه بین تیپ شخصیت زمانی یا کرونوتایپ و ارتباط آن با پر انرژی و سرحال بودن در تمام طول روز را بگوییم و با هم این موضوع را بررسی کنیم. در مورد نحوه حفظ انرژی در طول روز، توصیه های زیادی وجود دارد. میتوانید صبحها یک قرص مولتی ویتامین مصرف کنید، یک تمرین سبک انجام دهید یا غذاهای مغذی بخورید. استراحت کافی نیز در لیست است، اما کمیت و کیفیت مورد نیاز شما همیشه مشخص نیست. علاوه بر این، یکی از مهمترین حقایقی که وجود دارد این است که اگر خواب کافی نداشته باشید، کارهای دیگر بی فایده هستند.
چرت زدن راهی برای جبران کم خوابی
دکتر مایکل بروس میگوید: “هر کاری که می خواهید انجام دهید، با یک خواب خوب بهتر انجام می گیرد. کاهش کردن منابعی که میتواند به طور مثبت روز شما را به هر شکلی که تصور کنید بهتر کند، کمی احمقانه به نظر میرسد.”
بروس، یک پزشک متخصص خواب است که روزانه تعداد زیادی از بیماران خسته را می بیند. افرادی که به ظاهر همه چیز را درست انجام می دهند اما هنوز انرژی ندارند. وی برای یافتن پاسخ های خود سال ها تحقیق کرد تا علت را پیدا کند و به مردم کمک کند تا کنترل کارهای خود را دوباره به دست آورند.
افزایش تحرک و فعالیت بدنی
زندگی کمتحرک و نشستن طولانیمدت از جمله دلایل اصلی احساس خستگی مداوم و کاهش سطح انرژی هستند. عدم فعالیت بدنی کافی باعث کاهش جریان خون، کند شدن سوختوساز بدن، و کاهش اکسیژنرسانی به سلولها میشود که در نتیجه منجر به احساس بیحالی و افت عملکرد ذهنی و جسمی خواهد شد. انجام فعالیت بدنی منظم میتواند نقش بسیار مهمی در افزایش انرژی ایفا کند. اگر شغل یا سبک زندگی شما ایجاب میکند که بیشتر ساعات روز را در حالت نشسته بگذرانید، بهتر است هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه یکبار از جای خود بلند شوید، چند دقیقه پیادهروی کنید یا حرکات کششی انجام دهید. این تغییرات کوچک میتوانند جریان خون را بهبود بخشند و خستگی را کاهش دهند. برای افزایش تحرک، میتوان از برنامههای تناسباندام که میزان فعالیتهای روزانه را ردیابی میکنند استفاده کرد. همچنین، تحقیقات نشان دادهاند که شرکت در کلاسهای ورزشی گروهی میتواند انگیزه ورزش را افزایش دهد. بهعنوان مثال، افرادی که به این کلاسها ملحق میشوند، بهطور متوسط ۱۹۲ دقیقه در هفته بیشتر ورزش میکنند. هدف کلی برای حفظ سلامت عمومی، انجام حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط یا ۷۵ دقیقه ورزش شدید در هفته است. اما حتی انجام فعالیتهای سادهای مانند پیادهروی روزانه، دوچرخهسواری، شنا، انجام کارهای خانه یا حتی باغبانی نیز میتواند به افزایش سطح انرژی کمک کند.
تغذیه سالم و مصرف غذاهای مغذی
تغذیه سالم یکی از اصلیترین عوامل حفظ سطح انرژی پایدار در طول روز است. بدن برای انجام عملکردهای حیاتی خود به مواد مغذی کافی نیاز دارد و کمبود این مواد میتواند باعث ضعف، کاهش تمرکز و خستگی شود. مصرف بیشازحد غذاهای فرآوریشده، فستفودها و شیرینیجات ممکن است بهطور موقت سطح انرژی را افزایش دهد، اما بهدلیل افت ناگهانی قند خون پس از مدتی باعث احساس بیحالی و خستگی خواهند شد. برای جلوگیری از این وضعیت، توصیه میشود که وعدههای غذایی منظم و متعادل شامل پروتئینهای بدون چربی، میوهها، سبزیجات، غلات کامل و چربیهای سالم مصرف شود. حذف وعدههای غذایی، بهویژه صبحانه، میتواند تأثیر منفی بر سطح انرژی داشته باشد؛ بر اساس تحقیقات، افرادی که صبحانه را حذف میکنند، بهطور متوسط ۱۴ درصد کاهش بهرهوری دارند. همچنین، مصرف میزان کافی آب در طول روز از کمآبی بدن جلوگیری کرده و به حفظ سطح انرژی کمک میکند. علاوه بر این، مصرف ویتامینها و مواد معدنی ضروری مانند آهن، ویتامین B12 و منیزیم نقش مهمی در جلوگیری از خستگی دارند. برنامهریزی برای داشتن یک رژیم غذایی متعادل و پرهیز از غذاهای ناسالم میتواند به بهبود عملکرد فیزیکی و ذهنی کمک کند.
هیدراته ماندن و مصرف کافی آب برای جلوگیری از خستگی
کمآبی بدن تأثیر مستقیمی بر عملکرد فیزیکی و ذهنی دارد و میتواند باعث کاهش سطح انرژی و افزایش احساس خستگی شود. حتی کمآبی خفیف نیز میتواند بر تمرکز، هوشیاری و عملکرد عضلانی تأثیر منفی بگذارد. بدن برای انجام عملکردهای حیاتی خود به مقدار کافی آب نیاز دارد و کمبود آب باعث کاهش حجم خون، کند شدن اکسیژنرسانی به سلولها و در نتیجه کاهش انرژی خواهد شد. برای جلوگیری از این وضعیت، توصیه میشود که در طول روز مقدار کافی آب بنوشید، بهخصوص اگر فعالیت بدنی دارید یا در محیطهای گرم کار میکنید. یکی از راهکارهای ساده برای حفظ هیدراتاسیون بدن، استفاده از بطریهای آب قابلحمل و تنظیم یادآوریهای نوشیدن آب در فواصل زمانی مشخص است. همچنین، اضافه کردن میوههای تازه مانند لیمو، نعناع یا توتفرنگی به آب میتواند آن را خوشطعمتر کرده و نوشیدن آب را لذتبخشتر کند. بر اساس تحقیقات، کمآبی خفیف میتواند انرژی را تا ۱۰ درصد کاهش داده و میزان خستگی را ۲۵ درصد افزایش دهد. بنابراین، تأمین آب کافی برای بدن یکی از سادهترین و درعینحال مؤثرترین راهکارها برای حفظ انرژی و بهبود عملکرد روزانه است.
کاهش استرس برای افزایش انرژی
استرس یکی از مهمترین عوامل کاهش سطح انرژی و افزایش احساس خستگی است. وقتی بدن تحت استرس قرار میگیرد، سیستم عصبی سمپاتیک فعال شده و هورمونهایی مانند کورتیزول و آدرنالین ترشح میشوند. در کوتاهمدت، این واکنش میتواند بدن را برای مقابله با چالشها آماده کند، اما اگر استرس مزمن شود، منجر به خستگی، ضعف سیستم ایمنی، اختلال در تمرکز و حتی مشکلات خواب خواهد شد. یکی از مؤثرترین روشها برای کنترل استرس، انجام تکنیکهای آرامشبخش مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق، یوگا و تمرکز حواس است که تحقیقات نشان دادهاند میتوانند سطح اضطراب را تا ۴۸ درصد کاهش دهند. همچنین، اختصاص دادن زمانی برای استراحت و بازیابی انرژی در طول روز اهمیت زیادی دارد. این استراحتها میتوانند شامل پیادهروی کوتاه، گوش دادن به موسیقی آرامشبخش، یا حتی انجام فعالیتهای موردعلاقه باشند. از سوی دیگر، شناسایی و مدیریت عوامل استرسزا نیز نقش کلیدی دارد؛ ممکن است شرایط کاری، روابط شخصی، یا حتی سبک زندگی نامناسب باعث ایجاد استرس شوند، و شناخت این عوامل کمک میکند تا بتوان راهکارهای مؤثری برای کاهش آنها یافت. در صورتی که استرس بیشازحد افزایش یابد و بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد، مشورت با یک روانشناس یا مشاور حرفهای میتواند راهکارهای مناسبی برای کنترل آن ارائه دهد.
ترک سیگار برای بهبود عملکرد بدن
سیگار کشیدن یکی از مهمترین عواملی است که باعث کاهش سطح اکسیژن در بدن و ایجاد احساس خستگی میشود. نیکوتین موجود در سیگار باعث انقباض رگهای خونی شده و مانع از رسیدن اکسیژن کافی به اندامهای بدن میشود، در نتیجه فرد پس از مدتی دچار ضعف، کمبود انرژی و کاهش تمرکز خواهد شد. همچنین، سیگار عملکرد ریهها را بهشدت کاهش داده و اکسیژنرسانی به مغز را مختل میکند که باعث بیحالی و افت عملکرد شناختی میشود. ترک سیگار ممکن است چالشبرانگیز باشد، اما مزایای سلامتی آن بسیار ارزشمند هستند. برای موفقیت در ترک سیگار، میتوان از مشورت پزشک، داروهای جایگزین نیکوتین و روشهای درمانی مختلف کمک گرفت. تحقیقات نشان دادهاند که ترکیب داروها با مشاورههای روانشناختی احتمال موفقیت در ترک سیگار را تا دو برابر افزایش میدهد. همچنین، شناسایی موقعیتهایی که فرد را به سیگار کشیدن ترغیب میکنند و یافتن جایگزینهای سالمتر مانند جویدن آدامس بدون قند، مصرف آجیل، نوشیدن آب یا انجام تمرینات تنفس عمیق میتواند کمککننده باشد. ترک سیگار علاوه بر افزایش سطح انرژی، باعث بهبود عملکرد سیستم قلبی-عروقی، بهبود کیفیت خواب، کاهش خطر بیماریهای تنفسی و افزایش طول عمر میشود.
کاهش مصرف قندهای مصنوعی برای حفظ انرژی پایدار
مصرف بیشازحد قندهای مصنوعی و فرآوریشده یکی از عوامل مهم کاهش سطح انرژی در طول روز است. غذاها و نوشیدنیهای شیرین مانند شکلات، کیک، نوشابه و آبمیوههای صنعتی باعث افزایش سریع سطح قند خون میشوند، اما این افزایش کوتاهمدت بوده و بهزودی بدن با افت ناگهانی قند خون مواجه خواهد شد. این نوسانات شدید در سطح گلوکز خون میتوانند باعث احساس خستگی، بیحوصلگی و کاهش تمرکز شوند. برای جلوگیری از این مشکل، توصیه میشود که مصرف مواد قندی فرآوریشده را به حداقل برسانید و به جای آن از منابع طبیعی و سالمتر مانند میوههای تازه، آجیل، ماست یونانی، میوههای خشک و اسموتیهای خانگی استفاده کنید. این گزینهها نهتنها تأمینکننده انرژی پایدار هستند، بلکه دارای فیبر، ویتامینها و مواد معدنی مفید نیز میباشند. تحقیقات نشان دادهاند که رژیمهای غذایی حاوی قند بالا میتوانند خستگی را تا ۲۶ درصد افزایش دهند. بنابراین، کنترل میزان مصرف شکر و جایگزینی آن با مواد مغذی و سالم میتواند به حفظ سطح انرژی و افزایش عملکرد روزانه کمک کند.
برقراری ارتباط اجتماعی برای افزایش سطح انرژی و بهبود روحیه
انزوای اجتماعی و عدم برقراری ارتباط با دیگران میتواند بهتدریج باعث کاهش سطح انرژی و افزایش احساس خستگی شود. تعاملات اجتماعی نقش مهمی در بهبود سلامت روانی دارند، زیرا برقراری روابط مثبت با دیگران موجب ترشح هورمونهای شادیآور مانند اکسیتوسین و سروتونین میشود که تأثیر مثبتی بر سطح انرژی و خلقوخو دارند. در مقابل، تنهایی و عدم ارتباط اجتماعی میتواند منجر به افسردگی، استرس و بیحالی شود. برای جلوگیری از این وضعیت، توصیه میشود که زمان بیشتری را با دوستان و خانواده بگذرانید و در فعالیتهای اجتماعی مختلف شرکت کنید. پیوستن به گروههای ورزشی، شرکت در کلاسهای آموزشی یا انجام کارهای داوطلبانه میتواند به گسترش دایره اجتماعی شما کمک کند. حتی تعاملات ساده مانند گفتگو با همکاران یا برقراری ارتباط با افراد جدید میتواند تأثیر مثبتی بر سطح انرژی داشته باشد. تحقیقات نشان دادهاند که تنهایی میتواند خستگی را تا ۱۳ درصد افزایش دهد. بنابراین، ایجاد ارتباطات اجتماعی معنادار و حفظ تعاملات مثبت با دیگران میتواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی و افزایش سطح انرژی ایفا کند.
محدود کردن مصرف الکل
الکل یکی از موادی است که اگرچه ممکن است در ابتدا باعث ایجاد احساس خوابآلودگی شود، اما در واقع کیفیت خواب را کاهش داده و خستگی را تشدید میکند. مصرف الکل قبل از خواب میتواند موجب اختلال در چرخه طبیعی خواب شود و باعث بیداریهای مکرر در طول شب گردد. این موضوع بهخصوص در مورد خواب عمیق (REM) که مرحلهای حیاتی برای ترمیم بدن و مغز است، اثر منفی دارد. تحقیقات نشان دادهاند که حتی یک نوشیدنی الکلی قبل از خواب میتواند احتمال خواب ناآرام را سه برابر کند. برای بهبود کیفیت خواب و جلوگیری از احساس خستگی ناشی از آن، توصیه میشود که حداقل سه ساعت قبل از خواب از مصرف الکل خودداری کنید. کاهش تدریجی مصرف الکل، جایگزین کردن آن با نوشیدنیهای سالم مانند دمنوشهای گیاهی یا آبمیوههای طبیعی، و تنظیم یک برنامه خواب منظم میتواند تأثیر مثبتی بر سطح انرژی داشته باشد. اگر کاهش مصرف الکل برای شما دشوار است، مشاوره با پزشک یا متخصص سلامت روان میتواند به شما کمک کند تا راهکارهای موثری برای مدیریت مصرف آن پیدا کنید.
واقعا به چند ساعت خواب نیاز داریم؟
همه ما این هشدار را شنیده ایم که بزرگسالان به هشت ساعت خواب نیاز دارند. با این حال، این جمله سن، جنسیت یا وضعیت فیزیولوژیک فرد را در نظر نمی گیرد. در اینجا باید از ریاضیات کمک گرفت. اگر این واقعیت را در نظر بگیرید که متوسط چرخه خواب 90 دقیقه است و افراد به طور میانگین پنج چرخه در شبانه روز نیاز به آن دارند، یعنی شما به 450 دقیقه استراحت نیاز دارید. تقسیم 450 بر 60 برابر با هشت ساعت خوابی نیست که اکثر مردم دنبال آن هستند. این عدد در واقع به میزان 7.5 ساعت است.
کمیت خواب در مقابل کیفیت خواب
7.5 ساعت خواب نقطه شروع خوبی است، اما کیفیت استراحت شما به همان اندازه مهم است. در غیر این صورت، ممکن است پس از یک شب خواب طولانی با احساس خستگی از خواب بیدار شوید. مردم همیشه به این می اندیشند که چند ساعت خواب نیاز دارند که این یک معیار کمیتی است. در واقع این معیار بر اساس کیفیت خواب شما تغییر خواهد کرد. کیفیت بالاتر برابر است با کمیت کمتر و این همان چیزی است که ما به دنبال آن هستیم.
دکتر بروس می خواست این نظریه را آزمایش کند، بنابراین تصمیم گرفت نیمه شب بخوابد. در ابتدا، او به طور طبیعی در ساعت 7:15 صبح از خواب بیدار شد، اما با ادامه آزمایش، او زودتر شروع به برخاستن کرد: 7 صبح، 6:30 صبح و در نهایت 6:15 صبح؛ جالب اینکه او از ساعت زنگ دار برای بیدار شدن استفاده نکرد. وی می گوید که هرگز کم خوابی را طی این آزمایش تجربه نکرده است.
بنابراین حتی به عنوان یک پزشک متخصص که ممکن است از قانون هشت ساعت خواب دفاع کند، بروس آنچه را که نیاز داشت در شش ساعت به دست آورد. او کیفیت خواب خود را افزایش داد، کاری که می تواند تعداد ساعاتی را که باید در رختخواب بگذرانیم را کاهش دهد.
همه چیز به کرونوتایپ (Chronotype) یا تیپ شخصیت زمانی شما بستگی دارد
در جانورشناسی واژه تیپ شخصیت زمانی به زمان خواب و فعالت های منظم یک جانور بر می گردد. به عنوان مثال حیوانات شب زی در شب فعال هستند. در حالی که انسان ها جانورانی روزگرد هستند که روزها مشغول فعالیت و شب ها خواب هستند.
مهم است که بدانید تیپ شخصیت زمانی شما به چیزی بیش از زمان بیدار شدن و به خواب رفتن شما برمی گردد. این گاه شمار طبیعی بدن شما برای فعالیت های اولیه گوناگونی است که شما در طول روز انجام می دهید.
پاسخ اینکه آیا می توانید شش ساعت بخوابید و همچنان یک روز پربار و پر انرژی داشته باشید در ژن های شما پنهان است. برخی از افراد به دلیل کرونوتایپ طبیعی خود، زود از خواب بیدار می شوند یا دیر می خوابند.
بروس میگوید: “عملکرد کرونوتایپ اینطور نیست که بتوانید انتخاب کنید که میخواهید تا 5 صبح مهمانی باشید و زود هم بیدار شوید.” بلکه این کرونوتایپ شماست که بهترین برنامه خواب شما را تعیین می کند. کرونوتایپ ها نتایج رفتاری بر اساس ژنتیک شما هستند و تمایل شما به خوابیدن در زمان های خاص را توضیح می دهند.
انواع کرونوتایپ
در اینجا چهار نوع کرونوتایپ وجود دارد که توسط دانشمندان برای شناخت بیشتر تیپ شخصیت زمانی افراد تعریف شده است:
- شیرها (پرندگان بامدادی): افراد در این نوع کرونوتایپ قبل از طلوع خورشید بیدار می شوند. این افراد صبح ها پر انرژی و سرزنده بوده، و یک سبک زندگی هدفمند دارند. این افراد رهبرانی هستند که کارها را به طور شکست ناپذیر پیش می برند. تحلیل گر و سازمان دهی کننده هستند، به سلامتی خود اولویت داده و سخت کوش هستند. این افراد 15 درصد از جمعیت کرده زمین را تشکیل می دهند.
- گرگ ها (جغد شب): انرژی این افراد معمولا در ساعات پایانی روز رو به افزایش است و در شب بیشتر از ساعات اولیه انرژی دارند. این افراد معمولا نترس و دارای بصیرت و شهود خوبی هستند اما بعضی وقت ها ارتباطشان با بیشتر دنیا قطع می شود. گرگ ها به ندرت قبل از نیمه شب می خوابند و 15 تا 20 درصد از جمعیت را تشکیل می دهند.
- خرس ها: این افراد نه کاملاً گرگ و نه کاملاً شیر هستند. این کرونوتایپ درست در وسط قرار دارد و 50 تا 55 درصد از مردم در این دسته قرار دارند. خرس ها از برنامه ای استاندارد پیروی می کنند: ساعت 7:30 صبح بیدار می شوند و تا ساعت 10:30 به رختخواب می روند.
- دلفین ها: این کرونوتایپ هرگز نمی خوابد. دلفینها میتوانند نوعی بیخوابی ژنتیکی داشته باشند یا به سادگی در هنگام استراحت در شب مشکل داشته باشند.
ترکیب کرونوتایپ با تیپ بدنی
بروس می گوید، نکته جالب در مورد کرونوتایپ ها این است که با تیپ های بدنی بسیاری مرتبط هستند. دانستن اینکه آیا شما یک اکتومورف (بلند قد و لاغر)، مزومورف (قد متوسط و عضلانی) یا اندومورف (درشت و چاق) هستید میتواند به شما در انتخاب سبک زندگی کمک کند.
او می گوید: “به نظر می رسد که ایده قدیمی تقسیم بندی تیپ بدنی به اندومورف، مزومورف، و اکتومورف واقعاً درست و بر اساس متابولیسم انجام گرفته است. به نظر می رسد که لاغرها متابولیسم بالایی دارند، مزومورف ها متابولیسم متوسط و اندومورف ها متابولیسم کندتری دارند.”
او می گوید، بنابراین اگر یک اندومورف هستید، احتمالاً یک شیر نیستید (سحرخیز) و احتمالاً نیازی به خوردن صبحانه به محض بیدار شدن ندارید. شما می توانید تا ظهر یا دیرتر چیزی نخورید زیرا از تمام انرژی خود در صبح استفاده نمی کنید (با فرض اینکه دیرتر از خواب بیدار شوید). از طرف دیگر شیرها باید زودتر صبحانه بخورند زیرا فعالیت خود را زودتر شروع می کنند.
چگونه به طور کلی انرژی خود را افزایش دهیم
حتی اگر نوع تیپ بدنی یا کرونوتایپ خود را نمی دانید، راه هایی وجود دارد که می توانید انرژی خود را در طول زمان افزایش دهید.
در اینجا بروس توصیه می کند که :
- هر روز در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید، حتی آخر هفته ها. یک روال خواب مداوم به شما کمک می کند بهترین احساس را داشته باشید.
- هفت یا چند ساعت خواب را هدف قرار دهید، اما بدانید که ممکن است بسته به نوع کرونوتایپ و میزان کارآمدی خود به خواب کمتری نیاز داشته باشید.
- به طور منظم چرت بزنید تا انرژی خود را افزایش دهید.
- اگر مشکل خواب دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا مقداری استراحت مورد نیاز خود را جبران کنید.
در کنار تلاش و کوشش، مدیریت زمان و انرژی در موفقیت افراد نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. مدیریت خواب هم یکی از مهم ترین کارهایی است که افزایش انرژی را باعث شده و افراد می توانند راندمان کاری خود را افزایش دهند.