چگونه از بدهی خارج شویم؟

چگونه از بدهی خارج شویم؟ بدهی یکی از چالش‌های مالی رایج است که بسیاری از افراد با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. جالب است بدانید که حدود نیمی از مردم، حتی زمانی که درگیر بدهی‌های قابل توجهی هستند، به نوعی آن را انکار می‌کنند. آن‌ها باور دارند که توانایی کنترل بدهی‌هایشان را دارند، اما در واقع این مسئله بیشتر به نوعی توجیه برای جلوگیری از مواجهه با مشکل تبدیل شده است.

انواع بدهی‌ها

در اینجا انواع بدهی را مورد بررسی قرار میدهیم.

بدهی‌های جاری:

بدهی‌های جاری به تعهدات مالی اشاره دارد که فرد یا کسب‌وکار موظف است ظرف مدت کوتاهی، معمولاً کمتر از یک سال، آن‌ها را پرداخت کند. این بدهی‌ها اهمیت ویژه‌ای دارند زیرا ارتباط مستقیمی با فعالیت‌های روزمره مالی و اقتصادی دارند. بدهی‌های جاری به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

• حساب‌های پرداختنی: این نوع بدهی شامل خریدهایی است که شما انجام داده‌اید اما هنوز هزینه آن‌ها پرداخت نشده است. برای مثال، اگر شما مواد اولیه‌ای برای کسب‌وکارتان خریداری کرده‌اید یا خدماتی مانند تعمیرات دریافت کرده‌اید و پرداخت آن‌ها به تعویق افتاده، این موارد در دسته حساب‌های پرداختنی قرار می‌گیرند. مدت‌زمان پرداخت معمولاً کوتاه است و اغلب در بازه چند هفته یا چند ماه تنظیم می‌شود. مدیریت این نوع بدهی اهمیت بالایی دارد زیرا تأخیر در پرداخت می‌تواند اعتبار مالی فرد یا کسب‌وکار را به خطر بیندازد.
• هزینه‌های جمع‌آوری شده: این دسته شامل هزینه‌هایی است که شما خدمات یا کالاهایی را دریافت کرده‌اید اما پرداخت آن‌ها به تأخیر افتاده و به پایان سال مالی موکول شده است. برای مثال، قبوض آب، برق و گاز یا هزینه‌های اینترنت می‌توانند در این دسته قرار گیرند. این نوع بدهی‌ها نیازمند برنامه‌ریزی مالی دقیق است تا بتوان به‌موقع پرداخت‌ها را انجام داد و از مشکلات احتمالی جلوگیری کرد.

بدهی‌های غیر جاری:

بدهی‌های غیر جاری شامل تعهدات مالی بلندمدتی است که زمان بازپرداخت آن‌ها بیش از یک سال است. این بدهی‌ها معمولاً با تعهدات بزرگ‌تر مالی و شرایط بازپرداخت پیچیده‌تری همراه هستند. برنامه‌ریزی و مدیریت بدهی‌های غیر جاری اهمیت زیادی دارد زیرا می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر وضعیت مالی بلندمدت داشته باشد.

• اوراق پرداختنی: این نوع بدهی شامل تعهداتی است که در قالب اسناد رسمی مانند چک یا سفته تنظیم شده و پرداخت آن‌ها به زمان آینده موکول شده است. برای مثال، اگر شما چکی را به فرد یا سازمانی داده‌اید که زمان پرداخت آن بیش از یک سال است، این تعهد در دسته بدهی‌های غیر جاری قرار می‌گیرد. این نوع بدهی‌ها نیازمند دقت در زمان‌بندی پرداخت‌ها هستند تا از مشکلات قانونی یا مالی جلوگیری شود.
• قرض‌های بلندمدت: این دسته شامل تعهدات مالی است که معمولاً برای خرید دارایی‌های بزرگ مانند خانه، خودرو یا تجهیزات استفاده می‌شود. بازپرداخت این بدهی‌ها به صورت اقساطی و در بازه‌های زمانی طولانی‌مدت انجام می‌شود. مدیریت قرض‌های بلندمدت اهمیت بالایی دارد زیرا نرخ بهره و مبلغ اقساط می‌تواند بر بودجه ماهانه فرد یا سازمان تأثیر بگذارد.

کوتاه‌مدت و بلندمدت:

یکی دیگر از روش‌های رایج تقسیم‌بندی بدهی‌ها، بر اساس زمان بازپرداخت آن‌هاست که شامل دو دسته کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌شود.

• بدهی‌های کوتاه‌مدت: این نوع بدهی‌ها شامل تعهداتی هستند که فرد یا کسب‌وکار باید ظرف مدت کمتر از یک سال آن‌ها را پرداخت کند. برای مثال، هزینه‌های جاری زندگی مانند قبوض آب، برق، گاز، اجاره‌بها یا اقساط کوتاه‌مدت از جمله این موارد هستند. پرداخت به‌موقع این بدهی‌ها اهمیت زیادی دارد زیرا تأخیر در پرداخت می‌تواند منجر به جریمه‌های مالی، کاهش اعتبار یا مشکلات قانونی شود.
• بدهی‌های بلندمدت: بدهی‌های بلندمدت شامل تعهدات مالی است که بازپرداخت آن‌ها به زمان بیشتری از یک سال نیاز دارد. وام‌های مسکن، وام خودرو یا تعهدات مالی شرکتی از جمله این بدهی‌ها هستند. این نوع بدهی‌ها معمولاً با نرخ بهره بلندمدت همراه هستند و مدیریت هوشمندانه آن‌ها می‌تواند به کاهش هزینه‌های کلی بازپرداخت کمک کند. برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت بدهی‌های بلندمدت می‌تواند به کاهش فشار مالی و افزایش ثبات اقتصادی کمک کند.

بدهی‌ها در زندگی روزمره و مدیریت آن‌ها

در زندگی روزمره، بدهی‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از برنامه‌ریزی مالی هستند. افراد و خانواده‌ها معمولاً با انواع بدهی‌هایی مانند وام‌های بانکی، اقساط خرید کالا یا قرض از افراد روبرو می‌شوند. مدیریت این بدهی‌ها نیازمند آگاهی کامل از نوع بدهی، زمان‌بندی بازپرداخت و توان مالی است. استفاده از ابزارهای مدیریت مالی و بودجه‌بندی می‌تواند به افراد کمک کند تا بدهی‌های خود را به‌موقع پرداخت کنند و از مشکلات مالی یا کاهش اعتبار جلوگیری کنند. در نهایت، برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح بدهی‌ها می‌تواند به افزایش ثبات مالی و کاهش استرس‌های مرتبط با مسائل اقتصادی کمک کند.

چرا بدهی به‌سادگی ایجاد می‌شود؟

همه می‌دانند که بدهی، به‌ویژه بدهی‌های بی‌برنامه و غیرضروری، تأثیرات منفی زیادی دارد. با این حال، شرایط ویژه‌ای که فروشگاه‌ها ارائه می‌دهند، اغلب وسوسه‌برانگیز هستند. تخفیف‌های جذاب، خرید اقساطی و پیشنهادهایی که “فرصتی طلایی” نامیده می‌شوند، افراد را به سمت خرید چیزهایی که واقعاً به آن‌ها نیاز ندارند، سوق می‌دهند. این تبلیغات گول‌زننده معمولاً باعث می‌شوند افراد از کنترل مالی خارج شده و درگیر بدهی‌های بیشتر شوند.

یکی از دلایل اصلی افزایش بدهی‌ها، این است که بسیاری از افراد برخی از هزینه‌های خود را به‌عنوان بدهی نمی‌شناسند. به‌عنوان مثال، بسیاری از کارمندان به‌عنوان بخشی از مزایای شغلی خود، کارت اعتباری خرید یا اعتبار سازمانی دریافت می‌کنند. این افراد ممکن است این امتیازات را فرصتی برای خرید بیشتر بدانند، بدون آنکه تأثیر مالی آن را در نظر بگیرند.
این افراد معمولاً در فروشگاه‌های زنجیره‌ای دیده می‌شوند، جعبه‌جعبه خرید می‌کنند یا به‌صورت آنلاین سفارش‌های متعدد ثبت می‌کنند. آن‌ها با این تصور که این خریدها بخشی از امتیازات کاری‌شان است، به‌سادگی از کنترل مالی خارج می‌شوند. در حالی که این نوع خریدها، به‌خصوص اگر بیش از حد انجام شود، در واقع نوعی بدهی هستند.

چگونه از دام بدهی فرار کنیم؟

اگر شما هم احساس می‌کنید که در چرخه‌ای از بدهی‌های پشت سر هم گرفتار شده‌اید، نگران نباشید. مدیریت بدهی و خروج از این وضعیت چالش‌برانگیز است، اما غیرممکن نیست. با انجام چند مرحله اصولی می‌توانید به‌سرعت وضعیت مالی خود را بهبود بخشید. در ادامه، چند راهکار برای رهایی از بدهی‌ها ارائه شده است که می‌تواند به شما کمک کند تا زندگی مالی خود را به مسیر درست بازگردانید.

1-لیست کردن بدهی‌ها و وام‌ها با جزئیات دقیق:

نخستین گام در مدیریت بدهی‌ها شفاف‌سازی کامل وضعیت مالی است. این کار ساده به نظر می‌رسد، اما اهمیت آن بسیار زیاد است. برای شروع، تمام بدهی‌ها و وام‌های خود را با جزئیات کامل ثبت کنید. این لیست می‌تواند شامل نام طلبکار، نوع بدهی (وام بانکی، بدهی شخصی، یا بدهی‌های جاری)، مبلغ باقی‌مانده و تاریخ سررسید باشد.
اگر از وام‌های بانکی استفاده کرده‌اید، به راحتی می‌توانید از طریق اینترنت بانک، جزئیات وام و مانده بدهی خود را مشاهده کنید. همچنین برای بدهی‌های شخصی، حتماً نام و مبلغ طلبکاران را یادداشت کنید. این لیست باید هم در قالب دستی (دفترچه) و هم در قالب دیجیتال (مثلاً فایل اکسل) آماده باشد تا همواره در دسترس باشد. این گام ابتدایی به شما دید روشنی از وضعیت مالی‌تان می‌دهد و پایه‌ریزی اقدامات بعدی برای مدیریت بدهی‌ها خواهد بود.

2-تنظیم اهداف دوره‌ای:

اهداف دوره‌ای در فرآیند مدیریت مالی و پرداخت بدهی‌ها نقشی کلیدی دارند. تبدیل شدن به یک فرد هدف‌گرا نه‌تنها در مدیریت مالی بلکه در تمام جنبه‌های زندگی تاثیرات مثبت فراوانی دارد. هدف‌گذاری در این مسیر باید شفاف و واقع‌بینانه باشد.
برای شروع، ابتدا کل بدهی‌های خود را محاسبه کنید. سپس این مبلغ را بر میزان درآمد ماهیانه یا مبلغی که می‌توانید به صورت ماهانه کنار بگذارید تقسیم کنید. به این ترتیب، تخمینی از مدت زمان لازم برای پرداخت بدهی‌ها به دست خواهید آورد.
اکنون، این هدف بزرگ را به اهداف کوچکتر تقسیم کنید. برای مثال، اگر کل بدهی شما 10 میلیون تومان است، می‌توانید آن را به 5 هدف 2 میلیون تومانی تقسیم کنید. یا حتی بر اساس نوع بدهی‌ها (مثل بدهی به بانک یا اشخاص) اهداف جداگانه‌ای تنظیم کنید. تقسیم‌بندی هدف‌ها فشار روانی را کاهش داده و حس موفقیت بیشتری به شما می‌دهد، زیرا هر بار که یک هدف کوچک را به پایان می‌رسانید، انگیزه بیشتری برای ادامه مسیر خواهید داشت.

3-اولویت‌بندی پرداخت بدهی‌ها:

در مدیریت بدهی‌ها، پرداخت بدهی‌های سنگین‌تر باید در اولویت باشد. اما منظور از سنگین بودن لزوماً میزان مبلغ نیست. بدهی‌های دارای بهره‌های بالا یا بدهی‌هایی که طلبکاران آن بی‌صبر هستند، باید زودتر پرداخت شوند.
بدهی‌هایتان را بر اساس اولویت دسته‌بندی کنید. برای مثال، بدهی بانکی که هر روز با بهره بیشتری همراه می‌شود یا بدهی به کسی که فشار روانی زیادی وارد می‌کند، باید در اولویت باشد. همچنین، توجه داشته باشید که پرداخت جزئی برخی بدهی‌ها می‌تواند فشار کلی را کاهش دهد. مثلاً اگر وامی دارید که با پرداخت قسطی مشخص، بهره بیشتری نخواهد داشت، بهتر است آن را زودتر پرداخت کنید.
این فرآیند شبیه به حرکت گلوله برفی است: با پرداخت تدریجی بدهی‌ها، سرعت و توانایی شما برای پرداخت باقی‌مانده بدهی‌ها بیشتر می‌شود و در نهایت، همه بدهی‌ها تسویه خواهند شد.

4-فروش دارایی‌های غیرضروری:

در شرایط بدهی، ارزیابی مجدد دارایی‌ها اهمیت زیادی دارد. بسیاری از وسایلی که اطراف شما وجود دارند، ممکن است ضروری نباشند و فروش آن‌ها می‌تواند منبع درآمدی موقت اما موثر باشد.
برای مثال، اگر خودرویی دارید که ارزش بالایی دارد اما می‌توانید از خودرویی ارزان‌تر استفاده کنید، ممکن است فروش خودرو و خرید خودروی ارزان‌تر به کاهش بدهی‌ها کمک کند. این کار ممکن است در ابتدا سخت به نظر برسد، اما اگر هزینه‌های بدهی مانند بهره و فشار روانی طلبکاران را با هزینه فروش مقایسه کنید، خواهید دید که این تصمیم منطقی است.
دارایی‌هایی که ضرورتی ندارند و بیشتر شبیه به اسباب‌بازی‌های گران‌قیمت هستند، باید در اولویت فروش قرار گیرند. در شرایط بدهی، کاهش تجملات و تمرکز بر نیازهای واقعی می‌تواند شما را سریع‌تر به سمت تسویه بدهی‌ها سوق دهد.

5-ایجاد لیست فروش:

برای فروش دارایی‌ها، یک لیست دقیق و جامع تهیه کنید. این لیست باید شامل نام هر آیتم، توضیح مختصر در مورد آن، قیمت پیشنهادی و قیمت حداقل قابل قبول باشد. همچنین، می‌توانید با تحقیق در سایت‌هایی مانند دیوار و شیپور، قیمت مناسبی برای محصولات خود تعیین کنید.
اگر عجله دارید، می‌توانید وسایلتان را به مغازه‌داران بفروشید، اما باید انتظار داشته باشید که قیمت کمتری دریافت کنید. از طرف دیگر، اگر زمان بیشتری دارید، تبلیغات آنلاین گزینه بهتری است و می‌توانید قیمت منصفانه‌تری دریافت کنید. این فرآیند نه‌تنها به کاهش بدهی‌های شما کمک می‌کند، بلکه می‌تواند تجربه‌ای ارزشمند در زمینه فروشندگی به شما بیاموزد.

6-بودجه‌بندی:

تهیه و پایبندی به یک بودجه دقیق و واقع‌بینانه یکی از بهترین راه‌ها برای مدیریت امور مالی و جلوگیری از بدهی‌های جدید است. امروزه ابزارهای متعددی وجود دارد که می‌توانند به شما در تدوین یک برنامه مالی کمک کنند. از برنامه‌های موبایلی گرفته تا نرم‌افزارهای مدیریت مالی، همه این ابزارها می‌توانند به شما در دسته‌بندی هزینه‌ها و درآمدها کمک کنند.
بودجه‌بندی به شما این امکان را می‌دهد تا از خریدهای غیرضروری پرهیز کنید و پول‌های خود را برای نیازهای اصلی و پرداخت بدهی‌ها اختصاص دهید. با این کار، می‌توانید به تدریج بدهی‌های خود را کاهش داده و همزمان از ایجاد بدهی‌های جدید جلوگیری کنید. همچنین، پایبندی به بودجه‌ریزی نیازمند تعهد است. برای موفقیت در این مسیر، بهتر است هر هفته یا هر ماه عملکرد مالی خود را بررسی کرده و تغییرات لازم را اعمال کنید.

7-تغییر عادت‌های مالی:

یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد بدهی‌های مکرر، عادت‌های نادرست مالی است. خریدهای غیرضروری، گرایش به تجملات و ناتوانی در محدود کردن هزینه‌ها باعث می‌شوند بدهی‌ها به‌سرعت افزایش یابند. برای مقابله با این مشکل، باید تغییرات اساسی در عادت‌های مالی خود ایجاد کنید.
این تغییرات می‌توانند شامل برنامه‌ریزی دقیق برای خرید، پرهیز از خریدهای احساسی و تمرکز بر نیازهای واقعی باشند. به‌عنوان مثال، پیش از خرید هر کالا یا خدماتی، ابتدا از خود بپرسید که آیا واقعاً به آن نیاز دارید یا این خرید فقط به دلیل تبلیغات جذاب انجام می‌شود. علاوه بر این، کاهش هزینه‌های غیرضروری مانند تفریحات لوکس، صرف غذا در رستوران‌های گران‌قیمت و خرید برندهای غیرضروری می‌تواند منابع مالی شما را تقویت کرده و از افزایش بدهی جلوگیری کند.

8-افزایش درآمد با کار بیشتر:

اگر بدهی‌های شما زیاد است و توان پرداخت آن‌ها را ندارید، یکی از راه‌حل‌های مؤثر افزایش درآمد است. با کار بیشتر و انجام شغل دوم، می‌توانید منابع مالی خود را تقویت کرده و بدهی‌های خود را سریع‌تر تسویه کنید.
شغل‌های پاره‌وقت مانند تدریس خصوصی، رانندگی با اپلیکیشن‌هایی مانند اسنپ و تپسی، یا حتی فروش آنلاین محصولات دست‌ساز می‌توانند گزینه‌های خوبی برای افزایش درآمد باشند. همچنین، اگر در حرفه اصلی خود امکان اضافه‌کاری دارید، می‌توانید از این فرصت استفاده کنید تا درآمد ماهیانه خود را افزایش دهید.
در کنار افزایش درآمد، برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت پول‌های اضافی نیز ضروری است. بهتر است پول اضافی را مستقیماً برای پرداخت بدهی‌ها اختصاص دهید و از صرف آن برای خریدهای جدید پرهیز کنید. این روش نه تنها به کاهش بدهی کمک می‌کند، بلکه عادات مالی شما را بهبود می‌بخشد و شما را به سمت ثبات مالی هدایت می‌کند.

9-پاداش دادن به خود:

تسویه هر مرحله از بدهی‌ ها نیاز به جشن گرفتن دارد ، اما این جشن ‌ها نباید باعث ایجاد بدهی جدید شوند. به جای صرف هزینه‌ های زیاد ، می‌ توانید پاداش‌ های کوچکی مانند خرید یک فنجان قهوه یا انجام فعالیتی که شما را خوشحال می ‌کند ، برای خود در نظر بگیرید.
پاداش‌ ها باعث می ‌شوند انگیزه شما برای ادامه مسیر افزایش یابد. همچنین ، وقتی کل بدهی‌ هایتان را تسویه کردید ، می ‌توانید جشن کوچکی با عزیزان خود داشته باشید و این موفقیت بزرگ را با آن ‌ها به اشتراک بگذارید.

با اجرای این راهکارها ، می ‌توانید به ‌تدریج از چرخه بدهی خارج شوید و به یک وضعیت مالی پایدار برسید. مهم‌ ترین نکته در این مسیر ، پایبندی به برنامه ‌های مالی و ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی است. به یاد داشته باشید که موفقیت در مدیریت بدهی نیازمند صبر ، پشتکار و تعهد است.