مدیریت پول به فرآیندهای بودجه ریزی، پس انداز، سرمایه گذاری، خرج کردن یا نظارت بر مصرف پول یک فرد یا گروه اشاره دارد. این اصطلاح همچنین می تواند به طور محدود به مدیریت سرمایه گذاری و مدیریت پورتفولیو اشاره کند. استفاده غالب از این عبارت در بازارهای مالی این است که یک متخصص سرمایه گذاری تصمیمات سرمایه گذاری را برای مجموعه های بزرگی از صندوق ها، مانند صندوق های سرمایه گذاری مشترک یا طرح های بازنشستگی می گیرد. اما این دلیل نمی شود که در زندگی روزمره ما کاربردی نداشته باشد.
چگونه از تورم در امان بمانیم؟
مدیریت پول ۱۰ مرحله دارد. پس از دنبالکردن این مراحل، شما باید تصویر واضحی از امور مالی شخصیتان به دست آورید. پس از طیکردن این مراحل، قادر خواهید بود تغییرات لازم را ایجاد کنید تا به آزادی مالی دلخواهتان برسید. برای درک و آشنایی بیشتر با این موضوع همراه این مقاله کوتاه از خودساخته باشید.
تورم چیست و چگونه بر ارزش پول تأثیر میگذارد؟
تورم یکی از پدیدههای اقتصادی است که به افزایش مداوم و پایدار سطح عمومی قیمتها در اقتصاد یک کشور اشاره دارد. این فرایند زمانی اتفاق میافتد که تقاضای کل یا هزینههای تولید به نحوی افزایش یابد که باعث شود قیمت کالاها و خدمات به طور پیوسته بالا رود. نتیجه مستقیم تورم، کاهش قدرت خرید پول است. به این معنا که مقدار پولی که قبلاً برای خرید مجموعهای از کالاها یا خدمات کافی بوده است، اکنون دیگر همان قدرت خرید را ندارد. به عبارت سادهتر، در شرایط تورمی، برای خرید همان کالا یا خدمات باید پول بیشتری پرداخت شود. تورم تأثیر عمیقی بر زندگی افراد دارد، زیرا قدرت خرید آنها کاهش یافته و سطح رفاه عمومی با افت مواجه میشود. علاوه بر این، تأثیرات تورم به سیستم اقتصادی محدود نمیشود، بلکه در تصمیمگیریهای سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی نیز اثرگذار است. درک ماهیت تورم و ریشههای آن میتواند به سیاستگذاران و مردم کمک کند تا با این پدیده بهتر مقابله کنند و از اثرات منفی آن بکاهند.
تورم در ایران: یک چالش ساختاری
تورم در ایران یکی از چالشهای اساسی اقتصادی است که طی دهههای اخیر به شکل مزمن و پایدار درآمده است. برخلاف کشورهای توسعهیافته که معمولاً نرخ تورم پایینی دارند و توانستهاند آن را در محدوده تکرقمی کنترل کنند، ایران به دلایل متعدد داخلی و خارجی با نرخهای بالای تورم مواجه است. تورم در ایران نه تنها یک مشکل اقتصادی، بلکه به عنوان یک معضل ساختاری و سیستمی شناخته میشود که بسیاری از جنبههای زندگی مردم و اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار داده است.
برخی از مهمترین دلایل تورم در ایران شامل موارد زیر است:
- کسری بودجه دولت: کسری بودجه هنگامی رخ میدهد که هزینههای دولت بیشتر از درآمدهای آن باشد. در چنین شرایطی، دولت معمولاً به چاپ پول یا استقراض از بانک مرکزی روی میآورد، که این اقدامها منجر به افزایش نقدینگی و در نهایت رشد تورم میشود.
- چاپ بیرویه پول: بانک مرکزی در بسیاری از مواقع بدون پشتوانه تولیدی یا ارزی اقدام به چاپ پول کرده است. این سیاست نه تنها باعث افزایش نقدینگی، بلکه کاهش ارزش پول ملی را نیز در پی دارد.
- تحریمهای اقتصادی: تحریمهای بینالمللی علیه ایران باعث محدودیت در دسترسی به منابع مالی خارجی، افزایش هزینههای واردات، و کاهش درآمدهای ارزی شده است که همه این عوامل تورم را تشدید میکنند.
- مدیریت ناکارآمد نقدینگی: سیستم بانکی ایران به دلیل ضعفهای ساختاری در مدیریت صحیح منابع مالی، نتوانسته است نقدینگی موجود را به سمت تولید و سرمایهگذاریهای مولد هدایت کند، که نتیجه آن افزایش تورم است.
انواع تورم
تورم بر اساس عوامل ایجادکننده آن به سه دسته اصلی تقسیم میشود: تورم تقاضا، تورم هزینه، و تورم ساختاری. هر یک از این انواع، دلایل و ویژگیهای خاص خود را دارند و در اقتصاد ایران نیز مشاهده میشوند.
1-تورم تقاضا:
تورم تقاضا زمانی رخ میدهد که تقاضا برای کالاها و خدمات از عرضه آنها پیشی بگیرد. در چنین شرایطی، افزایش تقاضا منجر به افزایش قیمتها میشود. در ایران، این نوع تورم معمولاً در مواقعی که نقدینگی به شکل یارانههای نقدی یا افزایش دستمزدها در جامعه تزریق میشود، مشاهده میشود. مردم برای حفظ ارزش پول خود به خرید کالاهای مصرفی و سرمایهای روی میآورند، که این افزایش تقاضا فشار مضاعفی بر عرضه وارد کرده و قیمتها را بالا میبرد.
2- تورم هزینه:
تورم هزینه به افزایش قیمت کالاها و خدمات ناشی از بالا رفتن هزینههای تولید اشاره دارد. این هزینهها میتواند شامل افزایش قیمت مواد اولیه، بالا رفتن دستمزدها، یا افزایش هزینههای حملونقل باشد. در ایران، به دلیل وابستگی به واردات مواد اولیه، نوسانات نرخ ارز به شدت بر تورم هزینه تأثیرگذار است. به عنوان مثال، هرگاه نرخ دلار افزایش یابد، هزینه واردات مواد اولیه برای تولیدکنندگان بیشتر شده و این افزایش هزینه به قیمت نهایی کالاها منتقل میشود.
3- تورم ساختاری:
تورم ساختاری نتیجه مشکلات و ناکارآمدیهای بنیادی در ساختار اقتصادی یک کشور است. در ایران، عواملی مانند اقتصاد دولتی، وابستگی شدید به درآمدهای نفتی، ضعف در سیستم تولید و توزیع، و ناکارآمدی سیاستهای اقتصادی از جمله دلایل تورم ساختاری هستند. این نوع تورم معمولاً در بلندمدت و به دلیل نبود اصلاحات ریشهای در سیستم اقتصادی پدیدار میشود و مدیریت آن نیازمند تغییرات اساسی در سیاستها و ساختارهای اقتصادی است.
چطور پولمان را بهتر مدیریت کنیم؟
پیش از شروع و غرقشدن در اصول و جزئیات این کار، بهتر است چند نکته درباره مدیریت پول را یادآوری کنیم.
به نظر میرسد بررسی نقلقولهای برخی متخصصان برنامهریزی بودجه شخصی از سراسر جهان، ایده خوبی باشد
این جمله از یوهان ولفگانگ فون گوته است:
بسیاری از آدمها تا وقتی که پولشان تمام نشود از آن مراقبت نمیکنند و بقیه آدمها هم همین کار را با زمان خود میکنند.
اهداف مالیتان را بشناسید
یکی از ابتداییترین نکتهها هنگام قدم گذاشتن در مسیر مدیریت پول، شناخت اهداف مالی است. ما میتوانیم تمام میانبُرهایی را به شما ارائه دهیم که احتمالا در امور مالی بهدنبالشان هستید؛ اما اگر شما اهداف مالی مشخصی نداشته باشید، نمیتوانید تشخیص دهید کدام راهکارها مفید و کدامیک باعث انحراف شما از مسیر اصلی خواهد شد.
آیا قصد دارید زودتر از موعد بازنشسته شوید؟ آیا قسط و بدهی دارید؟ آیا فرزندی دارید و میخواهید هزینههای دانشگاه او را بپردازید؟ جزئیات مدیریت پول در دهه سوم زندگی با دهه هفتم بسیار متفاوت است.
بسته به موقعیت و اهداف شما، محاسباتی که در این مسیر به دست میآورید، نتایج متفاوتی در پی خواهد داشت.
یک برنامه رو به جلو داشته باشید
جزئیات قدمهای بعدی شما برای داشتن استراتژی خاص مربوط به حسابهای شخصیتان، تا حد زیادی به نتیجه اقداماتی بستگی خواهد داشت که در ادامه به آنها اشاره میکنیم. هرچند بهصورت کلی، بهتر است از تمام این مراحل و حسابوکتابها آگاه شوید تا تصویر جامعتری درباره نکات لازم برای مدیریت پول و اموالتان به دست آورید.
آیا اول میخواهید قسطهایتان را پرداخت کنید، سپس برای بازنشستگی پسانداز کنید و در آخر بازپرداختهای وام را انجام دهید؟ یا اول قصد خرید خانه شخصیتان را دارید، سپس قسطها و در آخر پسانداز برای بازنشستگی؟ توصیه ما این است که پیش از هر چیز، اولویتهایتان را مشخص کنید.
انگیزه و اشتیاقتان را حفظ کنید
این نکته را در نظر داشته باشید که اگر پرداخت قسطهایتان بخش بزرگی از استراتژی مدیریت مالی شماست، در این زمینه تنها نیستید و بسیاری از مردم هم اینگونه هستند. شما باید آمادگی لازم برای رویارویی با مشکلات پیش رو را داشته باشید؛ البته گاهی این مشکلات کمی بیش از حد طولانی میشوند. فراموش نکنید که پس از هر قدم و رسیدن به هر نتیجهای (حتی اگر پرداخت یک قسط به ارزش یک میلیون تومان باشد) جلوی کارها یک تیک بزنید. با این کار، شما در مسیر درست و در حال پیشرفت خواهید بود. تمام چیزی که برای مدیریت مالی به بهترین شکل به آن نیاز خواهید داشت وجود انگیزه است.
نقاط ضعفتان را بشناسید و از کمک یا مشاورۀ مناسب دریغ نکنید
اشکالی ندارد که همه ما بهصورت ذاتی حسابدار، سرمایهگذار بانکی یا معاملهگر بورس نیستیم. بسیاری از ما زمانی که با مسئله مهمی مثل امور مالیاتی یا پسانداز برای دوران بازنشستگی روبهرو میشویم، به کمک حرفهای نیاز خواهیم داشت.
اگر برای تصمیمگیری انتخاب بهترین مسیر برای خودتان دچار مشکل شدهاید، به فکر استخدام یک فرد متخصص باشید تا به شما در مدیریت امور مالی کمک کند.
حفظ غرور و بهتنهایی کلنجار رفتن با موضوعات مالی، بدون داشتن دانش کافی، آخرین کاری است که بخواهید انجام دهید. نتایج نامطلوب این کار خیلی زود افراد را متوجه اشتباه بزرگ و هدردادن وقتشان خواهد کرد.
از ابزار موردنیازتان استفاده کنید و اگر لازم بود، بهفکر ابزار جدید باشید
البته که برای بریدن یک تکه چوب، وسایل و روشهای مختلفی وجود دارد؛ اما هرکس باید ابزار مناسب با موقعیت خودش را انتخاب کند.
ممکن است شما طرفدار روشهای سنتی و استفاده از قلم و کاغذ برای ثبت امور مالیتان باشید. شاید هم بهدنبال ابزار جدید و کاملتر مانند برنامهها و وبسایتهای مرتبط در این زمینه باشید.
برخی کارها باید با روشهای مشخصتری انجام شوند. هرچند استفاده از قلم و کاغذ برای بودجهبندی کافی خواهد بود، اما اگر شما جزو آن دسته افرادی باشید که خواستار استفاده از روشی فراتر از نوشتن روی کاغذ هستند، به یک ابزار مدرن نیاز دارید: یک اپلیکیشن مربوط به بودجهبندی که همیشه روی تلفن همراه و جلوی چشمتان باشد و درباره تغییرات مالیتان به شما اطلاع دهد.
اگر برای مدیریت پولتان تمایلی به کارکردن با افراد متخصص در امور مالی ندارید، احتمالا نرمافزارهای حسابداری در این زمینه به شما کمک خواهد کرد. نسخههای فارسی این نرمافزارها با یک جستوجوی ساده در اینترنت قابلشناسایی و در دسترس هستند.
خرید ارزهای دیجیتال:
ارزهای دیجیتال با رشد چشمگیر در سالهای اخیر، به یکی از جذابترین گزینهها برای سرمایهگذاری تبدیل شدهاند. این ارزها که بر پایه فناوری بلاکچین فعالیت میکنند، به دلیل ویژگیهایی مانند غیرمتمرکز بودن، امنیت بالا و پتانسیل رشد، توجه بسیاری از سرمایهگذاران را به خود جلب کردهاند.
یکی از مزایای بزرگ ارزهای دیجیتال، استقلال مالی و شفافیت در معاملات است. فناوری بلاکچین به سرمایهگذاران اطمینان میدهد که تمام تراکنشها به صورت شفاف و غیرقابل تغییر ثبت میشوند. علاوه بر این، ارزهای دیجیتال به دلیل نقدشوندگی بالا و دسترسی آسان، به یکی از گزینههای مناسب برای سرمایهگذاری تبدیل شدهاند. با این حال، نوسانات بالای این بازار و ریسکهای قانونی آن، نیازمند تحلیل دقیق و آگاهی کافی از شرایط بازار است.
سرمایهگذاری در طلا و سکه: پناهگاهی امن در برابر تورم
طلا همواره به عنوان یکی از امنترین و مطمئنترین گزینههای سرمایهگذاری شناخته میشود. این فلز گرانبها در تمامی دورههای تاریخی، چه در زمانهای ثبات اقتصادی و چه در دوران بحران، به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود جایگاه ویژهای در حفظ ارزش دارایی داشته است. در اقتصاد ایران، که تورم به یک مسئله دائمی تبدیل شده، طلا به دلیل مصون ماندن از کاهش ارزش پول ملی، به گزینهای مناسب برای سرمایهگذاران تبدیل شده است. دو عامل اصلی که بر قیمت طلا تأثیر میگذارند، قیمت جهانی طلا و نرخ ارز هستند. این دو متغیر با تغییرات خود، نوساناتی در بازار طلا ایجاد میکنند، اما همواره طلا توانسته ارزش خود را حفظ کند و به یک ابزار مقابله با کاهش قدرت خرید پول تبدیل شود.
یکی از رایجترین روشهای سرمایهگذاری در طلا، خرید طلای فیزیکی است. این روش شامل خرید اقلامی مانند سکه، شمش یا زیورآلات طلا میشود. در این روش، فرد مالکیت کامل و فیزیکی طلا را در اختیار دارد و میتواند در هر زمان آن را به فروش برساند یا به عنوان سرمایهگذاری بلندمدت نگه دارد. یکی دیگر از روشهای نوین سرمایهگذاری، خرید رمزارزهای با پشتوانه طلا است. این ارزهای دیجیتال که توسط داراییهای فیزیکی طلا پشتیبانی میشوند، گزینهای جذاب برای سرمایهگذاران امروزی به شمار میآیند. یکی از مشهورترین این رمزارزها، پکس گلد (PAXG) است که هر واحد آن معادل مقدار مشخصی طلا در بازار جهانی است.
با در نظر گرفتن این نکته که طلا تحت تأثیر قیمت جهانی و نرخ ارز است، سرمایهگذاری در آن به ویژه در اقتصادی مانند ایران، که نوسانات ارزی و تورم بالا در آن رایج است، میتواند یکی از مطمئنترین روشها برای حفظ ارزش پول باشد. برای ارزیابی دقیقتر این بازار، پیشبینیهای کارشناسان درباره روند قیمت طلا نیز میتواند راهنمای مفیدی باشد.
خرید مسکن و زمین:
یکی از راهکارهای دیرینه و مطمئن برای حفاظت از ارزش پول در برابر تورم در ایران، سرمایهگذاری در مسکن و زمین است. این نوع سرمایهگذاری به دلیل ماهیت فیزیکی و ملموس بودن، همواره از امنیت بالایی برخوردار بوده و توانسته است در شرایط تورمی، ارزش پول را حفظ کند. قیمت مسکن معمولاً با افزایش نرخ تورم، رشد میکند و در بسیاری از موارد، حتی از تورم پیشی میگیرد. علاوه بر افزایش ارزش ملک، سرمایهگذاران میتوانند از طریق اجاره نیز درآمد ثابتی داشته باشند. این درآمد معمولاً سالانه با توجه به نرخ تورم افزایش مییابد.
برای موفقیت در این نوع سرمایهگذاری، توجه به موقعیت مکانی ملک بسیار حیاتی است. مناطقی که در مسیر توسعه شهری قرار دارند یا دارای زیرساختهای مناسب از جمله شبکه حملونقل عمومی، مراکز خرید، مدارس و مراکز درمانی هستند، معمولاً رشد بیشتری در ارزش ملک خواهند داشت. همچنین، تحلیل روند رشد قیمت در منطقه و بررسی طرحهای توسعه شهری میتواند به تصمیمگیری بهتر کمک کند.
محاسبه بازدهی سرمایهگذاری در مسکن نیازمند در نظر گرفتن تمام هزینههای مرتبط است. این هزینهها شامل مالیات، هزینههای نگهداری، تعمیرات و هزینههای مدیریتی در صورت اجاره دادن ملک میشود. برای مثال، اگر ملکی را به قیمت ۲ میلیارد تومان خریداری کردهاید و در طی سه سال ارزش آن به ۳ میلیارد تومان رسیده باشد، علاوه بر رشد ۵۰ درصدی ارزش ملک، درآمد اجاره سالانه نیز باید به عنوان بخشی از بازدهی سرمایه در نظر گرفته شود. این نوع سرمایهگذاری به دلیل پایداری و امنیت بالا، یکی از محبوبترین گزینهها برای سرمایهگذاران ایرانی است.
روشهای نوین سرمایهگذاری:
در سالهای اخیر، روشهای جدیدی برای حفظ ارزش پول در برابر تورم معرفی شدهاند. یکی از این روشها، سرمایهگذاری در کالاهای بادوام مانند لوازم خانگی، تجهیزات الکترونیکی یا مواد اولیه صنعتی است. این روش به دلیل امکان استفاده همزمان از کالاها و حفظ ارزش آنها، گزینه مناسبی برای برخی افراد محسوب میشود.
همچنین، سرمایهگذاری در رمزارزها به عنوان یک روش نوین، اگرچه پرریسک است، اما با دانش و استراتژی مناسب میتواند بازدهی قابلتوجهی داشته باشد. ترکیب روشهای سنتی و مدرن سرمایهگذاری و تنوعبخشی در داراییها، بهترین راهکار برای حفاظت از ارزش پول در برابر تورم است.
سرمایهگذاری در بورس و صندوقهای سرمایهگذاری:
بازار سرمایه، یکی از مدرنترین و پرپتانسیلترین روشهای حفظ ارزش پول در برابر تورم است. این روش در سالهای اخیر به دلیل سودآوری بالا و دسترسی آسان، توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. سرمایهگذاری در بورس میتواند به دو شکل مستقیم و غیرمستقیم انجام شود. در روش مستقیم، افراد با خرید و فروش سهام شرکتها فعالیت میکنند، در حالی که در روش غیرمستقیم، سرمایهگذاری از طریق صندوقهای سرمایهگذاری انجام میشود.
صندوقهای سرمایهگذاری انواع مختلفی دارند که هر کدام برای گروهی از سرمایهگذاران مناسب هستند:
- صندوقهای سهامی: این صندوقها عمده دارایی خود را به سهام اختصاص میدهند و بازدهی بالاتری دارند، اما ریسک آنها نیز بیشتر است.
- صندوقهای درآمد ثابت: این صندوقها عمدتاً در اوراق بدهی سرمایهگذاری میکنند و برای افرادی که به دنبال سود ثابت و ریسک پایین هستند، مناسباند.
- صندوقهای مختلط: ترکیبی از سهام و اوراق با درآمد ثابت بوده و تعادل مناسبی بین ریسک و بازدهی ارائه میدهند.
- صندوقهای طلا: این صندوقها در گواهی سپرده طلا سرمایهگذاری میکنند و برای کسانی که به دنبال حفظ ارزش پول خود در برابر تورم هستند، جذاباند.
برای موفقیت در بورس، داشتن دانش و استراتژی مناسب ضروری است. تحلیل بنیادی و تکنیکال برای انتخاب سهام، تنوعبخشی در پرتفوی و توجه به شرایط اقتصادی کلان از جمله عوامل کلیدی در سرمایهگذاری موفق در بورس هستند. همچنین، سرمایهگذاری در صندوقهای قابل معامله (ETF) به دلیل شفافیت و نقدشوندگی بالا، یکی از بهترین گزینهها برای افرادی است که به دنبال کاهش ریسک هستند.
خرید ارزهای فیات:
سرمایهگذاری در ارزهای خارجی، به ویژه دلار و یورو، یکی از روشهای رایج برای حفظ ارزش پول در برابر تورم در ایران است. این روش به دلیل نقدشوندگی بالا و قابلیت انتقال آسان، همواره مورد توجه بوده است. اما باید توجه داشت که خرید و نگهداری ارزهای خارجی با ریسکهایی همراه است. نوسانات شدید نرخ ارز، مداخلات دولت در بازار و محدودیتهای قانونی از جمله این ریسکها هستند.
برای کاهش ریسک، توصیه میشود ارزهای خارجی را از صرافیهای مجاز بانک مرکزی تهیه کنید. استفاده از خدمات بانکی مانند افتتاح حساب ارزی یا خرید حوالههای ارزی نیز میتواند امنیت بیشتری برای سرمایهگذاری فراهم کند. اگرچه این روشها ممکن است محدودیتهایی داشته باشند، اما از خطراتی مانند خرید ارز تقلبی جلوگیری میکنند.
سرمایهگذاری در خودرو:
یکی دیگر از روشهای حفظ ارزش پول، سرمایهگذاری در خودرو است. مزیت اصلی این نوع سرمایهگذاری، امکان استفاده از خودرو در کنار حفظ ارزش آن است. اما باید توجه داشت که خودرو به دلیل استهلاک و هزینههای جانبی، بازدهی متفاوتی نسبت به سایر روشهای سرمایهگذاری دارد.
محاسبه دقیق هزینههای نگهداری، بیمه، تعمیرات و کاهش ارزش سالانه خودرو برای تعیین سودآوری واقعی ضروری است. برای مثال، اگر خودرویی را به قیمت ۵۰۰ میلیون تومان خریداری کنید و پس از دو سال به قیمت ۶۵۰ میلیون تومان بفروشید، باید هزینههای مرتبط را نیز در محاسبه بازدهی لحاظ کنید.
سرمایهگذاری برای حفظ ارزش پول در برابر تورم، نیازمند تحقیق، آگاهی و استراتژی مناسب است. هر روش دارای مزایا و معایب خاص خود است و انتخاب روش مناسب باید با توجه به شرایط اقتصادی، اهداف مالی و میزان ریسکپذیری فرد انجام شود. پایش مستمر عملکرد سرمایهگذاری و مشاوره با کارشناسان مالی نیز نقش مهمی در موفقیت بلندمدت دارد.
چگونه پولتان را مدیریت کنید
خب، حالا که تقریبا میدانید باید در چه مسیری قدم بگذارید، درباره استراتژیهای مدیریت مالی برای شما میگوییم. این استراتژیها رویکردی بسیار ساده دارند و بهراحتی میتوانید آنها را دنبال کنید.
۱. لیستی از داراییها و بدهیهایتان جمع کنید
داراییها: تمام چیزهایی را که برای شما ارزش دارند، در این لیست بنویسید. این لیست شامل حسابهای بانکی، پسانداز، بازنشستگی، خودرو یا دیگر وسایل نقلیه، اوراق مشارکت، سهام، سالواره و داراییهای خانگی میشود.
بدهیها: تمام بدهیهایتان را یادداشت کنید. این لیست شامل وام دانشجویی، وام مسکن، وام خودرو، وام شخصی و نیز هر نوع بدهی به دیگران میشود.
اگر در مرتب کردن مسائل مربوط به مدیریت پول تازهکار هستید، استفاده از کاغذ و قلم بسیار مفید خواهد بود. لیست را ساده نگه دارید. جمع کل مبلغها و عنوان مربوط به هر بخش را بنویسید. در این قسمت میتوانید از برنامه اکسل یا وبسایتهای رایگان مربوط به این کار استفاده کنید.
۲. ارزش خالص داراییهایتان را حساب کنید
برخی از مردم فکر میکنند حساب کردن ارزش خالص دارایی کار سختی است. در حقیقت، این کار یکی از سادهترین قدمها در شروع یادگیری مدیریت پول است. برای این کار، میزان بدهیها را از داراییها کم کنید تا عدد اصلی به دست بیاید (بدهی -دارایی = ارزش خالص).
باز هم یادآوری میکنیم که استفاده از قلم و کاغذ برای این کار، شیوه خوبی خواهد بود. اگر از اکسل استفاده میکنید، بهراحتی میتوانید یک فرمول ساده به آن بدهید تا این عدد را برای شما محاسبه کند.
۳. بودجه ماهانه تعیین کنید: درآمد در برابر مخارج
دو مرحله اول، تصویر کلی مناسبی از امور مالی شخصی به شما ارائه میدهد. باتوجهبه نتایج، متوجه میشوید که در کل، اوضاع مالیتان چطور پیش میرود. این نکته بسیار مهم است. بررسی جریان نقدی ماهانه نیز به همان میزان مهم است.
درآمد: لیستی از تمام درآمدها و حقوق دریافتی ماهانهتان را آماده کنید. این لیست شامل دستمزد ساعتی، حقوق، پاداش، درآمدهای جانبی، مشاغل جانبی و جزئیات اینچنینی میشود.
مخارج: تمام مخارج ماهانه را یادداشت کنید. ابتدا مخارج ثابت را در نظر بگیرید، مانند اجاره، وام مسکن، بیمه، قسط وام دانشجویی، اینترنت، شهریه باشگاه ورزشی و دیگر هزینههای ثابت مشابه. چون این هزینهها به شکل ماهانه و ثابت پرداخت میشوند، شناسایی آنها راحتتر است. حالا مخارج متغیر را یادداشت کنید: هزینه آب، برق، گاز، قبض موبایل و تلفن ثابت، خرید مواد غذایی، خرجهای غیرضروری و تفریحی، هزینهای که برای خیریه کنار میگذارید و سایر هزینههای مشابه.
شاید برآورد کردن برخی هزینهها بهصورت ماهانه کار سختی به نظر برسد. به چند ماه گذشته نگاه کنید و حد وسط آن را در نظر بگیرید. رسیدن به تصویر واضح خرجهای ماهانه برای مدیریت پول و درنظرگرفتن بودجۀ لازم بسیار ضروری است.
۴. جریان نقدی کلی را حساب کنید
در این قسمت هم مسیر سادهای پیش رو دارید. برای بهدستآوردن جریان نقدی کلی، هزینهها را از درآمدتان کم کنید (مخارج – درآمد = جریان نقدی). به زبان سادهتر، جریان نقدی شما در واقع پولی است که هر ماه کسب میکنید و خرج میشود.
جریان نقدی کلی شما یکی از کاربردیترین ابزارها برای مدیریت پول خواهد بود؛ چراکه با استفاده از آن یک معیار ثابت برای بازرسی خواهید داشت تا تأثیر استراتژیهای مالی مختلف را بررسی کنید. با افزایش حقوق شما بیشتر و کاهش مخارجتان، این برآورد میتواند نمونه ملموسی از پیشرفت شما در مسیر درست باشد.
۵. امتیاز اعتباریتان را به دست آورید
تا اینجا متوجه ارزش داراییهای خالص (بدهی ـ دارایی) و جریان نقدی کلیتان (مخارج ـ درآمد) شدهاید. این یک شروع عالی است. مرحله بعد در مدیریت پول، بهدستآوردن امتیاز اعتباری است. برای گرفتن این گزارش، وبسایتها و سامانههای مختلفی آماده ارائه خدمات هستند.
امتیاز اعتباری برای کارهایی مثل گرفتن وام از بانک بسیار مؤثر است و بالا بودن امتیاز اعتباری به شما کمک میکند که تسهیلات اعتباری بیشتری از بانکها و مؤسسات مالی دریافت کنید. هرچه امتیاز اعتباری بهتری داشته باشید، بیشتر بهنفعتان است و در هزینههایتان صرفهجویی خواهد شد.
۶. امور مالی شخصیتان را ارزیابی کنید
حالا که ارزش خالص دارایی، جریان نقدی، گزارشها و امتیاز اعتباریتان را به دست آوردهاید، زمان ارزیابی رسیده است. دانستن چنین اطلاعاتی عالی است، اما درک آن موضوع جداگانهای اشت. حالا زمان آن رسیده که مدیریت هزینهها را با جزئیات ارزیابی کنید.
ارزش خالص دارایی
همیشه باید بکوشید که ارزش خالص داراییتان مثبت باشد. اگر داراییتان بیشتر از بدهیهایتان است، تبریک میگویم! شما ارزش خالص دارایی مثبتی دارید. اگر ارزش خالص دارایی شما منفی باشد، یعنی زنگ هشدار برای بررسی امور مالیتان به صدا درآمده است. بهقول معروف، «توانا بود هرکه دانا بود»! حالا که میزان ارزش خالص داراییتان را میدانید، هدفهای قابلدسترسی تعیین کنید تا این مبلغ را افزایش دهید.
جریان نقدی
بسیار مهم است که جریان نقدی شما مثبت باشد. اگر جریان نقدی منفی داشته باشید، حسابکتابهای شما دچار مشکل خواهد شد. هرازگاهی پیش میآید که در یک ماه، مخارج شما بیشتر از درآمدتان باشد. اگر هدف مالی شما رسیدن به آزادی و دوری از دغدغههای مالی باشد، نباید اجازه دهید این اتفاق زیاد تکرار شود.
هر ماه برای داشتن جریان نقدی مثبت هدفگذاری کنید. فراموش نکنید هزینهٔ تمام سرمایهگذاریها یا حقوق بازنشستگی را بهعنوان مخارج ماهانه یادداشت کنید. در اینجا با پول نقد سروکار ندارید و به این زودیها قادر به استفاده از آن نخواهید بود.
منظور از آگاهی درباره جریان نقدی، حفظ بودجه و درک وضعیت مالی شماست. با ردیابی هزینههایتان، از بیشترین مخارج ماهانهتان تصویر واضحی خواهید داشت. همچنین متوجه ولخرجیها و تنظیم خرجهای اضافی خواهید شد که در نهایت پیش از خارج شدن از کنترل اوضاع، به شما در مدیریت بهتر پولتان کمک میکند.
پسانداز (نقد یا قابلنقد شدن)
آیا یک پشتوانه مالی برای موقعیتهای ضروری و پیشبینینشده دارید؟ اگر جوابتان «نه» است، باید به این موضوع رسیدگی کنید. زندگی قابلپیشبینی نیست و ممکن است هر اتفاقی رخ دهد. چیزهایی مثل تعمیر ماشین، عملهای جراحی و یا مرگ یکی از نزدیکان از جمله این موقعیتها هستند. داشتن پشتوانه مالی پیشبینینشده به شما این امکان را میدهد که با چنین موقعیتهایی از نظر مالی بهتر کنار بیایید. در یک موقعیت اضطراری، فکر کردن به «چگونگی پرداخت هزینهها» آخرین چیزی است که بخواهید فکرتان را به آن مشغول کنید.
میزان سرمایه شما برای موقعیتهای اضطراری به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. با یک حساب سرانگشتی میتوانید حداقل هزینههای ۳ ماه را برای این بخش کنار بگذارید. در عین حال، پس انداز هزینههای ۶ ماه یا حتی بیشتر میتواند گزینه بسیار ایدئالی باشد.
گزارش اعتبار
گزارش اعتبارتان را بهصورت دقیق بررسی کنید. اگر گزارش منفی دارید، بهدنبال چرایی آن باشید. در گزارش اعتبار ممکن است خطایی رخ دهد. تصحیح چنین خطاهایی از اهمیت ویژهای برخوردار است. با شرکتی که این گزارش را تهیه کرده است بهصورت مستقیم تماس بگیرید و اگر مشکلی در گزارش وجود دارد، به آنها اطلاع دهید تا آن را رفع کنند.
وجود گزارشهای منفی گاهی میتواند تا ۷ سال فعال باقی بماند. پس از گذشت این مدت، قسمتهای منفی از گزارش شما حذف خواهد شد.
امتیاز اعتبار
وبسایتها و شرکتهایی هستند که امکان سنجش امتیاز اعتبارتان را برای شما فراهم میکنند. نگران نشوید اگر امتیاز اعتبارتان کمتر از چیزی است که در نظر دارید! افزایش این اعتبار از چیزی که فکر میکنید، راحتتر است. بهتر است در این زمینه با مشاوران مالی معتبر صحبت کنید.
۷. بودجه ماهانه و سالانه تعیین کنید
زمانی که به این مرحله برسید، باید بدانید که در مسیر مدیریت هزینههای شخصی در کجا قرار دارید. در این مرحله میتوانید برای افق پیش رو برنامهریزی کنید.
اکثر افراد تعیین بودجه را یکی از سختترین قسمتها میدانند. اگر واقعا خواستار مدیریت پولتان هستید، بودجهبندی یکی از بایدهاست. با این کار برای پولتان برنامهریزی میکنید. یا باید برنامهریزی مشخصی داشته باشید یا بهسرعت پولتان را از دست خواهید داد.
در مراحل قبل، بودجه ماهانهتان را بررسی کردهاید؛ پس در اینجا فقط کافی است آن را به کل سال تعمیم دهید؛ مثلا میدانید که مناسبتی مثل «سال نو» هر سال پیش روی شما خواهد بود؛ پس بهتر است از چند ماه قبل، برای مخارج مربوط به آن، پسانداز مخصوص کنار بگذارید. برای مناسبتهای ماهانه مثل تولدها، هزینه لوازم جانبی مدرسه یا دانشگاه یا حتی تعویض روغن ماشین هم همین کار را انجام دهید.
زمانی که بودجه اختصاصی برای مناسبتهای تکرارشونده در ماه و سال را تنظیم کنید، میتوانید کل سال را بهصورت کلی ببینید. چیزهایی مثل هزینههای کلی موردنیاز برای کادوهای تولد یا هزینه مهمانی و خرجهای اینچنینی را یادداشت کنید. در طی سال متوجه خواهید شد که توانستهاید بودجه مناسبتهای مختلف در ماه را در مدت کوتاهتری پسانداز کنید و در ماههای بعد این هزینه را برای موارد دیگر در نظر بگیرید.
همیشه به یاد داشته باشید که بودجهها باید بسیار دقیق تنظیم شوند؛ در عین حال، احتمال تغییر و انعطاف در مواقع لازم را هم در نظر بگیرید.
۸. انگیزه داشته باشید
از خودتان این سؤال را صادقانه بپرسید: «چرا میخواهید پولتان را مدیریت کنید؟» هدف و انگیزهتان از یادگیری درباره امور مالی شخصی چیست؟
رسیدن به پاسخ واقعی این سؤال (مثل رسیدن به آزادی مالی) برای شما مهم است. زمانی که متوجه هدفتان شوید، پیدا کردن انگیزه هم بسیار آسان خواهد بود. هدفتان را تعیین کنید، برنامههایتان را پیگیری کنید و بهدنبال رسیدن به هدفتان باشید.
۹. بررسی را ادامه دهید
پس از کامل کردن مراحل ۱ تا ۸، بسیار ضروری است که به بررسی برنامههایتان ادامه دهید. در هر ماه، زمانی را برای بررسی مسائل مالی مشخص کنید. اگر جایی از برنامه نیاز به اصلاح دارد، این کار را انجام دهید. به کسب اطلاعات درباره مسائل مالیتان ادامه دهید.
پس از آگاهی درباره موقعیت مالیتان، به مسیر طیشده در گذشته برنگردید. ممکن است اشتباهاتی از هرکس سر بزند و این موضوع اشکالی ندارد. بلند شوید و دوباره شروع کنید. ممکن است این کار در ابتدا کلافهکننده باشد، اما زمانی که به سیستم درست برسید، متوجه نتایج ارزشمند آن خواهید شد.
بررسی موقعیت مالی بهصورت سالیانه هم میتواند به یک عادت خوب تبدیل شود. هر سال ارزش خالص داراییتان را با سال قبل مقایسه کنید. امیدواریم که هر سال نسبت به سال قبل پیشرفت کنید. بودجه ماهانهتان را هم در سالهای مختلف مقایسه کنید. این یک راه عالی است تا مطمئن شوید دخلوخرجتان باهم هماهنگ است.
در طول زمان بررسی، به حسابهای سرمایهگذاریتان هم نگاهی بیندازید تا مطمئن شوید همهچیز بهخوبی پیش میرود.
۱۰. آرام باشید
شاید این بخش کمی غیرمنطقی بهنظر برسد، اما همانطور که در مسیر اهداف مالیتان پیش میروید، توقف کردن و کشیدن یک نفس عمیق هم بسیار مهم است. مدیریت پول میتواند واقعا استرسآور باشد.
فراموش نکنید که هرازگاهی در مسیر توقف کنید و اگر نیاز بود، خستگی در کنید. کنار گذاشتن بودجه برای استراحتهای گاهوبیگاه کاملا منطقی است. در این زمان میتوانید به سینما یا رستوران بروید و یا یک سفر کوتاه آخر هفته ترتیب دهید.
فقط به یاد داشته باشید که تمام زحمتهایتان را با خرج کردن های کنترل نشده هدر ندهید!
سخن پایانی
مدیریت پولی و مالی بدون برنامه ریزی تحقق نمی یابد لذا حالا که با مبانی مدیریت پول در زندگی آشنا شدید پشنهاد می کنیم آنها را در زندگی روزمره خود به کارگیرید تا شاهد نتایج آن باشد.
