تاریخچه بازاریابی

بازاریابی در واقع فرآیند تحقیق، برنامه ریزی، اجرا و کنترل فعالیت های تجاری است که به منظور ایجاد تبلیغات، فروش محصولات و خدمات به مشتریان صورت می گیرد. در طول تاریخ، بازاریابی تحت تأثیر تغییرات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری قرار گرفته است و به شکلی نوین در حال تکامل است. در این مطلب قصد داریم همین موضوع را مورد بررسی قرار دهیم و مفصلاً درباره تاریخچه بازاریابی صحبت کنیم. پس حتماً تا پایان همراه ما باشید.

تاریخچه مارکتینگ و بازاریابی

برندها سال‌ها است که داستان‌های خود را برای مخاطبان تعریف می‌کنند. شاید باور نکنید که دو قرن پیش، برندهای مختلف از چه استراتژی‌های خلاقانه‌ای برای تولید محتوا و رشد کسب‌وکار خود استفاده می‌کردند. با وجود قدمت طولانی این تکنیک، باید با جسارت اعلام کنیم که بازاریابی محتوایی از گذشته‌های دور وجود داشته و امروزه با قدرت و شجاعت بیشتری به اثرگذاری خود در کسب‌وکارها ادامه می‌دهد. این روش می‌تواند باعث علاقه‌مندی مشتریان بالقوه به محصولات یا خدمات شما شود و در طول زمان، آن‌ها را به طرفداران پروپاقرص برندتان تبدیل کند، که در نتیجه، فروش شما را به‌طرز حیرت‌انگیزی افزایش دهد.

بازاریابی محتوایی از ابتدای پیدایش کسب‌وکارها به شکل‌های مختلفی وجود داشته است. برندها با استفاده از تکنیک‌های خلاقانه و داستان‌سرایی، توانسته‌اند ارتباطی عمیق و معنادار با مخاطبان خود برقرار کنند. این ارتباطات نه‌تنها به شناخت بهتر محصولات و خدمات کمک کرده، بلکه اعتماد و وفاداری مشتریان را نیز به‌همراه داشته است.

در دنیای امروز، بازاریابی محتوایی به یکی از اصلی‌ترین و موثرترین روش‌های بازاریابی تبدیل شده است. این روش با بهره‌گیری از محتواهای متنوع مانند مقالات، ویدئوها، پادکست‌ها و تصاویر، به برندها کمک می‌کند تا پیام‌های خود را به شکلی جذاب و متقاعدکننده به مخاطبان منتقل کنند.

تاریخچه، به معنای لغوی کلمه، «پژوهش و بررسی رویدادهای گذشته» است. در واقع، تاریخچه سعی دارد تا با بررسی رخدادهای گذشته، ما را به درک بهتری از تاریخ و فرهنگ انسان برساند. این علم به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود: تاریخچه عمومی و تاریخچه تخصصی.

تاریخچه عمومی شامل بررسی تاریخ انسان از آغاز تا پایان زمان حاضر است. این شاخه به بررسی رویدادهای اصلی تاریخ انسان، از جمله پیدایش اولین حیات‌ها، گسترش انسان در سراسر جهان، تأسیس دولت‌ها و همچنین جنگ‌های بزرگ و مهم تاریخ می‌پردازد.

تاریخچه تخصصی به بررسی موضوعات خاص در تاریخ می‌پردازد. این شاخه شامل تاریخ‌هایی مانند تاریخ فلسفه، تاریخ هنر، تاریخ دین، تاریخ علم و تکنولوژی، تاریخ تجارت و اقتصاد، و غیره می‌باشد.بازاریابی به عنوان یکی از مهمترین استراتژی های تجاری، امروزه در سطح جهانی به طور فزاینده ای توسعه پیدا می کند.

همان طور که در مقاله بازاریابی چیست هم گفتیم، بازاریابی به عنوان یکی از فعالیت های تجاری باستانی، در دوران باستان نیز وجود داشت. مثلاً در بازار‌های باستانی، کسانی که محصولات خود را به فروش می رساند، برای جذب مشتریان از تبلیغات ابتدایی استفاده می کردند. همچنین در دوران قرون وسطی، بازاریابی نیز به شکلی پیشرفته تر و سازماندهی شده تر به کار گرفته می‌شد.

اما با توسعه صنعت و اقتصاد جهانی، بازاریابی به شکلی نوین در دنیای امروزی به وجود آمده است. با توجه به پیشرفت فناوری و رویکرد های نوین، بازاریابی تحت تأثیر قرار گرفته و شکل جدیدی گرفته است. امروزه بازاریابی به صورت بسیار گسترده‌ای در قالب تبلیغات تلویزیونی، رادیویی، اینترنتی و حتی تبلیغات موبایلی به کار گرفته می شود.

همچنین بازاریابی در دنیای امروزی با توجه به تحولات جهانی، چالش هایی را برای بازاریابان ایجاد کرده است. به عنوان مثال، در دنیای پویای امروزی، بازاریابان نیاز دارند تا با محصولات و خدمات نوین و تکنولوژی‌های جدید آشنا باشند. همچنین توسعه روابط عمومی، تحقیق و توسعه، و بهبود فرآیندهای بازاریابی نیز از چالش‌های دیگری است که در دنیای امروز بازاریابان با آن روبرو هستند.

اما با توجه به توانایی‌های نوین فناوری و پیشرفت‌های اخیر در این حوزه، انتظار می‌رود که بازاریابی به شکلی نوین با تأثیر فرهنگی، اقتصادی و فناوری خود رو به رو شود و قدرت بازاریابی را در تمامی زمینه های اجتماعی و تجاری به حداکثر برساند.تاریخچه به عنوان یکی از مهم‌ترین رشته‌های دانش تاریخی، همیشه جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و تمدن بشر داشته است. تاریخچه به عنوان علمی که بررسی، تحلیل و تفسیر رویدادهای گذشته را در برمی‌گیرد، آثار و نشانه‌هایی از زندگی انسان و فرهنگ او را در بر دارد. تاریخچه به عنوان یکی از پایه‌های اصلی فرهنگ و تمدن، به دلیل داشتن تأثیر قابل توجه بر شکل‌گیری ذهنیت‌ها، ارزش‌ها و باورهای مردم، دارای اهمیت بسیاری است.

شروع بازاریابی محتوایی

ممکن است تصور کنید که بازاریابی محتوا، دانشی مدرن و مربوط به جهان بی‌انتهای اینترنتی است؛ اما این رشته سرِ دراز دارد. داستان بازاریابی محتوایی به سال ۱۷۳۲ میلادی برمی‌گردد. زمانی که بنجامین فرانکلین، نویسنده و چاپخانه‌دار مشهور آمریکایی، برای تبلیغ کسب‌وکار خود، سالنامه‌ای منتشر کرد و اولین جرقه بازاریابی محتوا را به‌طور جدی و حرفه‌ای در جهان روشن کرد. این سالنامه با هدف جلب اعتماد مخاطبان، تقویت روابط با آن‌ها، بالابردن آگاهی از برند و افزایش فروش منتشر شد و توانست در کسب‌وکار برندها غوغایی برپا کند.

پس از او نیز افرادی مانند جان دیر، با انتشار مجله‌ای مخصوص کشاورزان، اطلاعات جذاب و آموزنده‌ای را در اختیار کشاورزان سراسر جهان قرار می‌دادند تا به سودآوری بیشتری برسند و به‌مرور زمان، آن‌ها را شیفته برند ماشین‌آلات کشاورزی خود کنند. چنین ابتکارات هوشمندانه‌ای در تاریخ رخ داده و بازاریابی محتوایی را به فرایندی قدیمی و اصیل تبدیل کرده است.

در دهه ۱۹۹۰، با ورود کامپیوتر و اینترنت به زندگی بشریت، همه‌چیز برای بازاریاب‌ها تغییر کرد. این تحولات باعث خلق جهان‌های تازه‌ای مانند وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها، ایمیل‌ها و … شد و دری بزرگ به‌سوی فرصت‌های جدید بازاریابی برای صاحبان خلاق کسب‌وکارها باز کرد. تجارت و دنیای دیجیتال با هم گره خوردند و زیربنای استراتژی‌های بازاریابی محتوا به شکل امروزی ساخته شد.

اینترنت به‌عنوان یک زمین بازی غول‌پیکر و بی‌انتها، در کنار رسانه‌های سنتی مانند روزنامه‌ها، مجلات، رادیو و تلویزیون شروع به قدرت‌نمایی کرد. تا جایی که توانست تمامی آن‌ها را پشت‌سر بگذارد و به رسانه‌ای بی‌رقیب، ارزان، در ‌دسترس، سریع و همه‌پسند برای بازاریابی محتوایی تبدیل شود.

بنابراین، بازاریابی محتوایی نه‌تنها یک مفهوم مدرن نیست، بلکه ریشه‌های عمیقی در تاریخ دارد و امروزه با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، به یکی از اصلی‌ترین روش‌های جذب و نگه‌داشتن مشتریان تبدیل شده است. برندها با استفاده از این روش، داستان‌های خود را تعریف می‌کنند، اعتماد مخاطبان را جلب می‌کنند و با ایجاد محتوای جذاب و آموزنده، روابط عمیق‌تری با مشتریان خود برقرار می‌کنند.

خلق اصطلاح  بازاریابی محتوا

به اولین بار به سال ۱۹۹۹ برمی‌گردد. در این سال، جان.اف اوپدال دوره‌ای آموزشی برای روزنامه‌نگاران انجمن سردبیران آمریکا برگزار کرد. در این دوره، جف کانن، نویسنده‌ای آگاه، این عبارت را به‌کار برد و نوشت: «در بازاریابی محتوا، محتوا برای ارائه اطلاعات موردنیاز به مصرف‌کنندگان ایجاد می‌شود.» این واقعیت که چنین اصطلاحی بیش از بیست سال پیش مورداستفاده اهالی کسب‌وکارهای مدرن قرار گرفته، تعجب‌آور نیست؟ جالب است بدانید که تنها چند سال است که کسب‌وکارها در کشور ما با این اصطلاح جذاب و کاربردی آشنا شده‌اند.

نکته جالب دیگر این است که در سال ۲۰۱۴، مجله فوربز درباره هفت روش محبوبی که شرکت‌ها در بازاریابی محتوایی از آن‌ها استفاده می‌کنند، مطلبی منتشر کرد و به این ترتیب، موتور این اصطلاح تخصصی را بیش از پیش روشن کرد. کسب‌وکارها براساس این هفت روش مرتبط با بازاریابی محتوا، به تکامل خود ادامه دادند و بسیاری از برندها به کمک این دانش، انقلابی در محبوبیت و فروش خود ایجاد کردند.

بازاریابی محتوا با ارائه اطلاعات مفید و ارزشمند به مصرف‌کنندگان، به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری‌های بهتری انجام دهند و به مرور زمان، اعتماد و علاقه بیشتری به برند پیدا کنند. به‌این‌ترتیب، برندها می‌توانند روابط عمیق‌تری با مشتریان خود برقرار کنند و در نتیجه، فروش و موفقیت خود را افزایش دهند. این روش، از گذشته تاکنون، یکی از مؤثرترین راه‌های جذب و نگه‌داشتن مشتریان بوده و همچنان نیز به عنوان یکی از اصلی‌ترین استراتژی‌های بازاریابی در دنیای کسب‌وکار مدرن شناخته می‌شود.

 

تکنولوژی، ارتباطات و بازاریابی

در دنیای امروز، تکنولوژی و ارتباطات یکی از عوامل مهم در بازاریابی و فروش محصولات و خدمات است. با پیشرفت تکنولوژی، شرکت‌هایی که به طور کامل از این فناوری‌ها بهره بگیرند، می‌توانند به پیشگامان بازاریابی تبدیل شوند. در این مقاله، نقش تکنولوژی و ارتباطات در بازاریابی بررسی می‌شود و پیشگامان این حوزه معرفی می‌شوند.

پیشگامان بازاریابی

یکی از پیشگامان بازاریابی در جهان، شرکت “پروکتر اند گمبل” است. این شرکت با استفاده از روش‌های درآمدزایی، تحقیق و توسعه، برندینگ و تبلیغات، محصولات خود را با موفقیت به بازار عرضه کرده است. همچنین، شرکت “کوکاکولا” نیز یکی از پیشگامان بازاریابی در دنیاست که با استفاده از تبلیغات خلاقانه و روش‌های بازاریابی، برند خود را به موفقیت انجامیده است.

تاریخچه بازاریابی مجازی

تکنولوژی به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل تغییر و تحول در جوامع امروز، نقش مهمی در بازاریابی دارد. این فناوری‌ها شامل شبکه‌های اجتماعی، تلفن همراه، اینترنت و سایر فناوری‌های ارتباطی هستند. با استفاده از این فناوری‌ها، شرکت‌ها می‌توانند به راحتی با مشتریان خود ارتباط برقرار کنند و به آن‌ها خدمات و محصولات خود را عرضه کنند.

برای نمونه، شرکت “اپل” با استفاده از تکنولوژی، یکی از پیشگامان در بازاریابی دنیاست. شرکت اپل با طراحی و تولید محصولاتی که برای کاربرانش جذاب هستند، به موفقیت در فروش خود می‌رسد. همچنین، اپل با استفاده از تبلیغات خلاقانه و روش‌های بازاریابی، برند خود را به موفقیت انجامیده است.

نقش ارتباطات در بازاریابی

ارتباطات نیز یکی از عوامل مهم در اهداف بازاریابی است. شرکت‌هایی که بتوانند به خوبی با مشتریان خود ارتباط برقرار کنند، می‌توانند به سر موفقیت برسند. ارتباطات شامل ارتباطات مستقیم و غیرمستقیم و همچنین بازخورد مشتریان است. شرکت‌هایی که با مشتریان خود به صورت مستقیم ارتباط برقرار می‌کنند، می‌توانند نظرات و پیشنهادات آن‌ها را به دقت بررسی کرده و به تحسین آن‌ها ادامه دهند.

برای نمونه، شرکت “زارا” با استفاده از روابط عمومی قوی با مشتریان خود، به موفقیت در بازاریابی به‌ویژه در حوزه لباس‌های مد شهرت یافته است. همچنین، شرکت “آمازون” با استفاده از سیستم بازخورد مشتریان، به بهبود خدمات خود پرداخته و باعث افزایش رضایت مشتریان شده است.

تکنولوژی و ارتباطات امروزی به عنوان دو عامل اصلی در بازاریابی و فروش محصولات و خدمات، نقش بسیار مهمی در توسعه شرکت‌ها دارند. با استفاده از روش‌های بازاریابی خلاقانه، تبلیغات مؤثر و ارتباطات قوی با مشتریان، شرکت‌های پیشگام در بازاریابی شده‌اند. شرکت‌هایی که به طور کامل از تکنولوژی‌ها و ارتباطات بهره بگیرند، می‌توانند به سرعت به پیشگامان بازاریابی تبدیل شوند و در رقابت با سایر شرکت‌ها پیشی گرفته و موفقیت‌های بیشتری را کسب کنند.

رهبری در بازاریابی

رهبری در بازاریابی، به عنوان یکی از عوامل مهم در موفقیت شرکت‌ها، پر رنگ تر شده است. یکی از مثال‌های خوب این موضوع، استفاده از استراتژی “پاکت” توسط شرکت P&G است. این استراتژی، به شکلی طراحی شده است که مشتریان در آن شرایط بازگشت کالای خود را به شرکت هدیه می‌دهند. این رویکرد، نه تنها باعث جذب مشتریان بیشتر شده است، بلکه سبب افزایش فروش و سود شرکت شده است.

یکی دیگر از مثال‌های استفاده از رهبری در بازاریابی، عملکرد شرکت Tesla است. با استفاده از فناوری پیشرفته، نوآوری و قدرت برند، شرکت تسلا به بازار خودروهای الکتریکی و هوشمند وارد شده است. این شرکت، از رهبری و نوآوری برای جذب مشتریان خود استفاده می‌کند.

نوآوری در بازاریابی

استفاده از نوآوری‌های موثر در بازاریابی، یکی از راه‌هایی است که شرکت‌ها می‌توانند از آن برای جذب مشتریان استفاده کنند. یکی از مثال‌های خوب نوآوری در بازاریابی، استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی و یادگیری عمیق در شرکت Amazon است. این شرکت، از این تکنولوژی برای پیشنهاد محصولات به مشتریان خود استفاده می‌کند.

یکی دیگر از مثال‌های نوآوری در بازاریابی، استفاده از روش تبلیغات ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی مانند Instagram و TikTok است. با استفاده از این روش‌ها، شرکت‌ها برای رقابت و جذب مشتریان، محتوای خلاق و جذابی را ایجاد می‌کنند که باعث توجه و جذب مشتریان بیشتر می‌شود.

همچنین، شرکت‌ها می‌توانند از نوآوری در محصولات و خدمات خود استفاده کنند. به عنوان مثال، شرکت Apple با طراحی محصولات منحصر به فرد خود، برای جذب مشتریان استفاده کرده است.

به طور کلی، استفاده از رهبری و نوآوری‌های موثر، برای شرکت‌ها در دنیای جدید بازاریابی، بسیار حائز اهمیت است. این رویکردها، نه تنها باعث جذب مشتریان بیشتر می‌شوند، بلکه سبب افزایش فروش و سود شرکت هم می‌شوند.

صفحه‌ای از تاریخ بازاریابی: روند پیشرفت و تغییرات

تاریخ و فلسفه بازاریابی به گذشته‌ای بسیار دور بازمی‌گردد، اما به‌طور کلی می‌توان گفت که با توجه به پیشرفت فناوری و تغییرات در صنعت، روند بازاریابی نیز تغییر کرده است. در ادامه قصد داریم تا به ‌صورت خلاصه به تحولات بازاریابی از گذشته تا به امروز بپردازیم.

در طول تاریخ، بازاریابی به‌عنوان یک فرآیند برای جذب مشتری و فروش محصولات، همیشه وجود داشته است. در سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۸۰، بازاریابی اصطلاحاً به عنوان “علمی” شناخته می‌شد و با تأکید بر داده‌ها و تحلیل‌های آماری، تلاش می‌شد تا تبلیغات به صورت هدفمند انجام شود. در این دوره، مراکز توجه بر روی محصول و خدمات بیشتر بودند تا اینکه شرکت‌ها به نیازهای واقعی مشتریان خود توجه کنند.

اما با پیشرفت فناوری، این رویکرد تغییر کرد. با ظهور اینترنت و وب‌سایت‌ها، شرکت‌ها به سمت بازاریابی دیجیتال جلوگیری کردند. در این دوره، با استفاده از تبلیغات آنلاین، شرکت‌ها تلاش می‌کردند تا با جذب مشتری اندامی از بازار را به دست آورند. در این دوره، مراکز توجه به سمت مشتری و نیازهای او تغییر کرد.

طی سال‌های ۲۰۰۰ تا به حال، بازاریابی به‌صورت دیجیتالی رو به رشد بوده است. با ظهور شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات درون برنامه‌های موبایل، شرکت‌ها توانستند به مشتریان خود نزدیک‌تر شوند و بازار خود را گسترش دهند. در این دوره، مراکز توجه به سمت تجربه مشتریان و رضایت آن‌ها جابجا شده است.

افراد تاثیر گذار در قدرت بازاریابی

با گذر زمان، قدرت بازاریابی محتوا و تکنیک‌های تخصصی آن نه‌تنها کاهش نیافته بلکه به عنوان یک ضرورت برای بقا و موفقیت برندها شناخته شده است. برای همین، شناخت افراد مؤثر در این مسیر و آشنایی با ذهن‌های خلاق و جسور آن‌ها، شما را به درک جامع‌تری از دانش جذاب بازاریابی محتوا نزدیک‌تر می‌کند. در ادامه به برخی از این افراد تأثیرگذار می‌پردازیم:

• نیل پاتل (Neil Patel) :

نیل پاتل با مقالات بی‌شمار خود در برترین مجلات آمریکا، جایگاه ویژه‌ای در میان برترین بازاریاب‌های جهان پیدا کرده است. مجله معتبر فوربز او را به عنوان یکی از تأثیرگذاران وال‌استریت معرفی کرده است. خدمات مشاوره تخصصی او در زمینه سئو، بهینه‌سازی نرخ تبدیل و بازاریابی اینترنتی، شهرت و محبوبیت او را در سطح جهانی افزایش داده است. نیل با ارائه راهکارهای عملی و استراتژی‌های موثر، به بسیاری از کسب‌وکارها کمک کرده تا به موفقیت بیشتری دست یابند.

• جو پولیتزی (Joe Pulizzi) :

جو پولیتزی، بنیان‌گذار Content Marketing Institute (CMI)، به عنوان یکی از پیشگامان و تأثیرگذاران اصلی در زمینه بازاریابی محتوا شناخته می‌شود. او نویسنده کتاب‌های پرفروشی مانند “Epic Content Marketing” و “Content Inc.” است که به کسب‌وکارها راهنمایی‌های ارزشمندی ارائه می‌دهند. جو با برگزاری کنفرانس ‌های بزرگ و ایجاد محتوای آموزشی، نقش بسیار مهمی در ترویج و توسعه بازاریابی محتوا ایفا کرده است.

• آن هندلی (Ann Handley):

آن هندلی، نویسنده کتاب پرفروش “Everybody Writes” و مدیر محتوای MarketingProfs، یکی از تأثیرگذارترین افراد در دنیای بازاریابی محتوا محسوب می‌شود. او با تأکید بر اهمیت کیفیت محتوا و ارائه راهکارهای عملی برای ایجاد محتوای جذاب و مؤثر، به بسیاری از نویسندگان و بازاریاب‌ها کمک کرده است تا مهارت‌های خود را بهبود بخشند و محتوای بهتری تولید کنند.

• جی بیِر (Jay Baer):

جی بیِر، نویسنده کتاب‌های “Youtility” و “Hug Your Haters”، یکی از شخصیت‌های برجسته در حوزه بازاریابی محتوا و مشتری‌مداری است. او با تأکید بر اهمیت ایجاد محتوای ارزشمند و مفید برای مخاطبان، به کسب‌وکارها راهنمایی می‌کند که چگونه از طریق محتوا، روابط عمیق‌تر و ماندگارتری با مشتریان خود برقرار کنند.

• رند فیشکین (Rand Fishkin):

رند فیشکین، بنیان‌گذار Moz و SparkToro، یکی از شخصیت‌های برجسته در زمینه سئو و بازاریابی دیجیتال است. او با ارائه ابزارها و راهکارهای عملی برای بهبود رتبه‌بندی سایت‌ها در موتورهای جستجو و جذب ترافیک بیشتر، به بسیاری از کسب‌وکارها کمک کرده است تا در دنیای رقابتی اینترنت موفق‌تر عمل کنند.

آشنایی با این افراد و بهره‌گیری از تجربیات و دانش آن‌ها، می‌تواند به شما در مسیر بازاریابی محتوا کمک شایانی کند و به بهبود استراتژی‌ها و روش‌های شما منجر شود.

نتیجه‌گیری

با توجه به بررسی تاریخچه بازاریابی، مشخص است که این فعالیت تجاری نقشی مهم در توسعه اقتصاد جهانی داشته و به شکلی نوین در دنیای امروزی به وجود آمده است. با پیشرفت فناوری و رویکرد های نوین، چگونه بازاریابی کنیم ؟بازاریابی تحت تأثیر قرار گرفته و شکل جدیدی گرفته است. همچنین، در دنیای امروزی بازاریابان با چالش های جدیدی مواجه هستند که نیازمند توسعه روابط عمومی، تحقیق و توسعه، و بهبود فرآیندهای بازاریابی هستند.

با این حال، با توجه به توانایی‌های نوین فناوری و پیشرفت های اخیر در این حوزه، انتظار می رود که بازاریابی به شکلی نوین با تأثیر فرهنگی، اقتصادی و فناوری خود رو به رو شود و قدرت بازاریابی را در تمامی زمینه های اجتماعی و تجاری به حداکثر برساند.  به طور کلی، بازاریابی به عنوان یک فرآیند پویا و دائمی، همواره نیازمند تغییر و تحول است تا بتواند با چالش های جدید دنیای امروزی سازگاری پیدا کند و نقش موثری در پیشرفت اقتصاد جهانی ایفا کند. با آرزوی بهترین‌ها برای شما.

سوالات متداول

تعریف بازاریابی چیست؟

بازاریابی در واقع فرآیند تحقیق، برنامه ریزی، اجرا و کنترل فعالیت های تجاری است که به منظور ایجاد تبلیغات، فروش محصولات و خدمات به مشتریان صورت می گیرد.

بازاریابی از کجا اومده؟

در طول تاریخ، بازاریابی به‌عنوان یک فرآیند برای جذب مشتری و فروش محصولات، همیشه وجود داشته است. اما این فرآیند به مرور زمان دستخوش تغییرات شده که در این مطلب کامل به آن اشاره کرده ایم.