تفاوت شرکت های هلدینگ با سایر شرکت ها

شرکت هلدینگ چیست؟

طبق یک تعریف کلی، شرکت هلدینگ، شرکتی است که در آن هیچ‌گونه عملیات، فعالیت یا شروع هر کسب‌و‌کار فعال دیگری انجام نمی‌شود و این شرکت صرفا مالک دارایی‌هایی است. این دارایی‌ها می‌تواند شاملِ سهام سایر شرکت‌ها، شرکت‌های با مسئولیت محدود، مشارکت‌های محدود، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های پوشش‌دهنده‌ی ریسک، سهام‌ عادی، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، مالکیت معنوی، برندها، اختراعات، علائم تجاری، حق کپی‌رایت و تقریبا هر چیز ارزشمند دیگری باشد.

برای نمونه، یکی از سهام‌‌های مرغوب در جهان، سهام شرکت جانسون و جانسون (Johnson & Johnson) است که در واقع، یک شرکت هلدینگ است. یعنی خود این شرکت که شما سهام آن را خریداری می‌کنید، در واقع هیچ کاری (به آن معنا که مردم تصور می‌کنند) انجام نمی‌دهد. در واقع، شرکت جانسون و جانسون، دارای سهام مالکیت ۲۶۵ کسب‌و‌کار مجزاست، همان‌طور که هر فرد می‌تواند از طریق یک حساب کارگزاری، مالک سهام کسب‌و‌کارهای متفاوتی باشد.

این ۲۶۵ کسب‌و‌کار، به ۳ دسته‌‌ی اصلی تقسیم می‌شوند: لوازم بهداشتی، دستگاه‌های پزشکی و داروها. این شرکت‌ها، شرکت‌های واقعی و مستقلی از سراسر دنیا هستند که کارکنان محلی را به خدمت گرفته‌اند و دارای حساب‌های بانکی، دفاتر، تجهیزات تولیدی و سایر مواردِ مختص به خود هستند. در رده‌ی بالا، سهامداران شرکت جانسون و جانسون، در شرکت فرعی، هیئت مدیره‌ای را برای حفاظت از منافع خود انتخاب می‌کنند.

این هیئت مدیره، در کنارِ سایر مسئولیت‌های خود (مانند تعیین سیاست پرداخت سود سهام)، مدیر عامل شرکت فرعی (CEO) را نیز استخدام می‌کند. مدیر عامل نیز به نوبه‌ی خود، زیردستان مستقیم خود را استخدام می‌کند. این گروه از افراد با هم، دارای قدرت تعیین مدیران اجرایی و مدیران مهم در شرکت‌هایی هستند که تحت کنترل شرکت مادرِ جانسون و جانسون قرار دارند. شرکت هلدینگ مادر، به دلیل قدرت، منابع و اختیارات فراوانی که دارد، می‌تواند از طریق پایین آوردن هزینه‌ی سرمایه از شرکت‌های فرعی خود حمایت کند. یعنی شرکت هلدینگ می‌تواند اوراق قرضه‌ای را با کم‌ترین قیمت‌ها صادر کند و سپس به شرکت‌های فرعی خود وام‌هایی با بهره‌ی کم بدهد. در واقع اگر شرکت‌های فرعی، شرکت‌هایی مستقل بودند و تحت مالکیت شرکت هلدینگ مادر قرار نداشتند، نمی‌توانستند وام‌هایی با چنین بهره‌های پایینی دریافت کنند. این کار علاوه بر کاهش هزینه‌ی بهره، به نوبه‌ی خود بازده‌ی حقوق صاحبان سهام و بازده‌ی دارایی و بهره وری را هم افزایش می‌دهد.

مثالی از یک شرکت هلدینگ

• کسب‌و‌کار جدیدی را با نامِ شرکت آبمیوه‌سازی یخ در بهشت با مسئولیت محدودِ ثبت می‌کنیم که ۱۰۰ درصد مالکیت آن در اختیار شرکت هلدینگ آسمان آبی قرار دارد. ۱۵ میلیارد تومان پول نقد را به این کسب‌و‌کار اختصاص می‌دهیم و مدیری را استخدام می‌کنیم تا آن را اداره کند. پیش‌بینی می‌کنیم که این کسب‌وکار، سودی به میزانِ ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان (قبل از کسر مالیات) به همراه داشته باشد.

• در شرکت هلدینگ آسمان آبی، با نام عصر کیمیا یک شرکت کارگزاری ایجاد می‌کنیم. ۳۰ میلیارد تومان پول نقد را در حساب این شرکت واریز می‌کنیم و مجموعه‌ای از سهام بلو چیپ با ارزش و سودآوری بالا را خریداری می‌کنیم. انتظار داریم که مجموعه‌ی سهام خریداری‌شده، در سال ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان سود سهام (قبل از کسر مالیات) داشته باشد.

• شرکت جدیدی را با نام خاور دور (در زمینه‌ی صنعت مهمان‌نوازی) با مسئولیت محدود راه‌اندازی می‌کنیم که ۱۰۰ درصد مالکیت آن متعلق به شرکت هلدینگ آسمان آبی است. ۲۰ میلیارد تومان از پول نقد خود را به این شرکت فرعی جدید اختصاص می‌دهیم و اجازه می‌دهیم که این شرکت، مبلغ ۲۰ میلیارد تومان را نیز از بانکی وام بگیرد و به این طریق ساختار سرمایه‌ی این شرکت شامل ۴۰ میلیارد تومان دارایی خواهد بود که ۲۰ میلیارد تومان آن بدهی و وام و ۲۰ میلیارد تومان دیگر نیز ارزش دفتری است. از این ۴۰ میلیارد تومان نقد، برای خرید چند هتل‌ زنجیره‌ای استفاده می‌کنیم و انتظار داریم که این سرمایه‌گذاری، بدون کسر مالیات و پس از کسر هزینه‌ی بهره و تمام هزینه‌های دیگر، ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان سود داشته باشد. پرداخت این بدهی ۲۰ میلیارد تومانی، توسط شرکت هلدینگ تضمین نمی‌شود، زیرا تصمیم گرفته‌ایم که فقط بدهی‌های بدون حق رجوع (یعنی بدهی‌هایی که به‌موجب آن وام‌دهنده برای وصول دین نمی‌تواند به‌جز متعهد اصلی که معمولا خریدار کالاست، به شخص دیگری مراجعه کند) را مجاز کنیم تا در صورت موفق نبودن هتل، مجبور به پرداخت بدهی‌های آن نباشیم. یعنی اگر شرکت فرعی ورشکسته شود، ما فقط مسئولِ بخشی از سهام فروخته‌شده برای هلدینگ هستیم که در این شرکت فرعی سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.

• اوراق قرضه‌ی شهرداری معاف از مالیات به ارزش ۲۰ میلیارد تومان خریداری می‌کنیم و پیش‌بینی می‌کنیم که این اوراق، از منبع بهره‌ی سالانه‌ی دریافتی، ۱ میلیارد تومان درآمد داشته باشد.
• ۵ میلیارد تومان را صرف خرید سکه‌ی طلا و شمش نقره می‌کنیم.
• ۱۰ میلیارد تومان باقی‌مانده از ۱۰۰ میلیارد تومان وجه نقد اولیه را در بانک محلی با بهره‌ی ۲۰ درصد قرار می‌دهیم که در مجموع، سالانه ۲ میلیارد تومان درآمد حاصل از بهره‌ (قبل از کسر مالیات) خواهد داشت.

صورت‌های مالیِ شرکت هلدینگ چگونه خواهد بود

صورت‌های مالی شرکت هلدینگ مجموعه‌ای از اسناد و گزارش‌هایی هستند که در مورد مالیات، درآمدها، هزینه‌ها، سرمایه و سایر جنبه‌های مالی شرکت، طی یک دوره زمانی خاص، ایجاد می‌شوند. این صورت‌ها معمولاً به صورت سالانه تهیه می‌شوند، اما می‌توانند نیمه‌ساله یا فصلی نیز باشند.

اطلاعات در صورت‌های مالی شرکت هلدینگ بیانگر وضعیت مالی کسب‌وکار و میزان سوددهی آن در طول زمان است. یک صورت مالی معمولاً شامل چند بخش است که شامل فهرست دارایی‌ها، بدهی‌ها، حقوق صاحبان سهام، درآمدها، هزینه‌ها و سود نهایی است. این اطلاعات در جداول و نمودارهایی نشان داده می‌شوند که هدف آنها تسهیل درک و تجزیه و تحلیل وضعیت مالی شرکت است.

صورت‌های مالی باید مطابق با استانداردهای حسابداری قابل قبول تهیه شده و توسط حسابرسان مستقل بررسی شده باشند. این صورت‌ها به صورت عمومی در دفاتر تجاری و سایت‌های مربوطه شرکت هلدینگ در دسترس است. با مطالعه صورت‌های مالی شرکت هلدینگ، می‌توانید مفهومی دقیق‌تر از وضعیت مالی و عملکرد شرکت به دست آورید.

ساختار سازمانی شرکت‌های هلدینگ

معمولاً به شکل سلسله مراتبی است، که در آن شرکت هلدینگ به عنوان راس هرم قرار دارد و شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه در سطوح پایین‌تر قرار می‌گیرند. این ساختار به شرکت هلدینگ اجازه می‌دهد تا کنترل و مدیریت استراتژیک شرکت‌های زیرمجموعه را از طریق هیئت مدیره و مدیران اجرایی خود اعمال کند.

• هیئت مدیره شرکت هلدینگ: هیئت مدیره شرکت هلدینگ معمولاً شامل مدیران ارشد و کارشناسان متخصص در حوزه‌های مختلف است که مسئول تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و سیاست‌گذاری‌های کلان شرکت هستند. هیئت مدیره شرکت هلدینگ نقش کلیدی در نظارت بر عملکرد و راهبردهای شرکت‌های تابعه دارد.
• مدیران اجرایی: مدیران اجرایی شرکت هلدینگ، از جمله مدیر عامل و سایر مدیران ارشد، مسئول اجرای سیاست‌ها و راهبردهای تعیین شده توسط هیئت مدیره هستند. این مدیران با نظارت و هماهنگی با مدیران اجرایی شرکت‌های تابعه، سعی در بهبود عملکرد و کارایی شرکت‌ها دارند.
• شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه: شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه به عنوان واحدهای عملیاتی و تجاری شرکت هلدینگ عمل می‌کنند. هر یک از این شرکت‌ها دارای مدیریت و هیئت مدیره مستقل هستند، اما تصمیم‌گیری‌های کلان و استراتژیک آن‌ها توسط شرکت هلدینگ کنترل می‌شود.
• نظام گزارش‌دهی: شرکت‌های هلدینگ معمولاً نظام گزارش‌دهی قوی و منسجمی دارند که اطلاعات مالی و عملیاتی شرکت‌های تابعه را به صورت منظم به هیئت مدیره و مدیران اجرایی شرکت هلدینگ گزارش می‌دهند. این نظام گزارش‌دهی به شرکت هلدینگ اجازه می‌دهد تا به موقع بر عملکرد شرکت‌های تابعه نظارت کرده و تصمیمات لازم را اتخاذ کند.

تفاوت با شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه

شرکت‌های هلدینگ و شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه تفاوت‌های اساسی دارند که به شرح زیر است:

1- نقش و وظایف:

• شرکت هلدینگ: نقش اصلی شرکت هلدینگ مدیریت و کنترل استراتژیک شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه است. این شرکت‌ها به طور مستقیم در فعالیت‌های تجاری یا تولیدی دخالت نمی‌کنند، بلکه تمرکز آن‌ها بر نظارت، هماهنگی و بهینه‌سازی عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه است.
• شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه: شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه به عنوان واحدهای عملیاتی عمل می‌کنند و مستقیماً در فعالیت‌های تجاری، تولیدی یا خدماتی دخیل هستند. این شرکت‌ها وظیفه دارند که محصولات و خدمات خود را تولید و عرضه کنند و در بازارهای مربوطه فعالیت نمایند.

2- مالکیت و کنترل:

• شرکت هلدینگ: شرکت هلدینگ از طریق مالکیت اکثریت سهام شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه، کنترل مدیریتی آن‌ها را به دست می‌آورد. این مالکیت می‌تواند به شکل کامل (100%) یا به صورت نسبی (بیش از 50%) باشد.
• شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه: شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه ممکن است کاملاً تحت مالکیت شرکت هلدینگ باشند یا بخشی از سهام آن‌ها در اختیار سایر سهامداران باشد. این شرکت‌ها به عنوان نهادهای حقوقی مستقل عمل می‌کنند، اما تحت کنترل و نظارت شرکت هلدینگ هستند.

3- ساختار مالی:

• شرکت هلدینگ: ساختار مالی شرکت هلدینگ به گونه‌ای است که درآمد اصلی آن از سود سهام و سود تقسیمی شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه حاصل می‌شود. شرکت هلدینگ معمولاً به خودی خود فعالیت تجاری مستقلی ندارد و درآمدهایش وابسته به عملکرد مالی شرکت‌های زیرمجموعه است.
• شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه: شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه دارای فعالیت‌های تجاری و تولیدی مستقل هستند و درآمدهای خود را از فروش محصولات و خدمات کسب می‌کنند. این شرکت‌ها ممکن است دارای ساختارهای مالی پیچیده‌تری باشند و نیاز به سرمایه‌گذاری و تأمین مالی مستقل داشته باشند.

4- ریسک‌ها و مزایا:

• شرکت هلدینگ: یکی از مزایای شرکت‌های هلدینگ کاهش ریسک‌های مرتبط با هر صنعت خاص است. با داشتن شرکت‌های تابعه در صنایع مختلف، ریسک‌های مرتبط با هر صنعت به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. اما یکی از ریسک‌های اصلی شرکت‌های هلدینگ، وابستگی زیاد به عملکرد شرکت‌های تابعه است.
• شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه: این شرکت‌ها با ریسک‌های مرتبط با فعالیت‌های تجاری و عملیاتی خود مواجه هستند. این ریسک‌ها شامل نوسانات بازار، رقابت، تغییرات اقتصادی و قوانین می‌شود.

شرکت‌های هلدینگ به عنوان یکی از ساختارهای مدیریتی مهم در دنیای کسب و کار مدرن شناخته می‌شوند. این شرکت‌ها با تمرکز بر مدیریت و کنترل استراتژیک شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه، نقش مهمی در بهبود بهره‌وری و عملکرد اقتصادی ایفا می‌کنند. تفاوت‌های اساسی بین شرکت‌های هلدینگ و شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه شامل نقش و وظایف، مالکیت و کنترل، ساختار مالی و ریسک‌ها و مزایا است.

روش‌های کنترل شرکت‌های سرمایه‌پذیر توسط هلدینگ‌ها

یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که ممکن است در زمینه هلدینگ‌ها برای شما ایجاد شود این است که هلدینگ‌ها چگونه اقدام به اداره و کنترل شرکت‌هایی می‌کنند که بخشی از سهام آن‌ها را خریداری کرده‌اند. در پاسخ به این سؤال باید گفت که هلدینگ‌ها از چندین استراتژی و روش برای کنترل و اعمال نفوذ در شرکت‌های سرمایه‌پذیر استفاده می‌کنند.

۱. انتخاب اعضای هیئت مدیره

وقتی یک هلدینگ، سهام قابل‌توجهی از یک شرکت را خریداری می‌کند، یکی از اولین و اصلی‌ترین راه‌های کنترل آن شرکت از طریق انتخاب اعضای هیئت مدیره است. با در اختیار داشتن تعداد قابل توجهی از کرسی‌های هیئت مدیره، هلدینگ می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های کلان شرکت تأثیر بگذارد. اعضای هیئت مدیره منصوب شده توسط هلدینگ، می‌توانند جهت‌گیری‌های استراتژیک شرکت را مطابق با منافع هلدینگ تنظیم کنند و به این ترتیب، بر عملکرد و سیاست‌گذاری‌های شرکت اثرگذار باشند.

۲. توافق‌های مدیریتی و عملیاتی

علاوه بر انتخاب اعضای هیئت مدیره، هلدینگ‌ها ممکن است از طریق توافق‌های مدیریتی با مالکان شرکت‌های سرمایه‌پذیر، قدرت بیشتری در کنترل امور اجرایی شرکت به دست آورند. بر مبنای این توافق‌ها، هلدینگ ممکن است اختیار تصمیم‌گیری در بخش‌های خاصی از شرکت، مانند امور مالی، منابع انسانی، یا بازاریابی را به دست آورد. این نوع توافق‌ها می‌تواند شامل تعهدات مشخصی برای مالکان شرکت‌های سرمایه‌پذیر باشد تا هلدینگ‌ها بتوانند به صورت مستقیم‌تر در مدیریت عملیاتی شرکت دخالت کنند.

۳. تفویض قدرت و سیاست‌گذاری

هلدینگ‌ها ممکن است از طریق تفویض قدرت و ایجاد سیاست‌گذاری‌های مشخص، کنترل بیشتری بر شرکت‌های سرمایه‌پذیر داشته باشند. این روش به هلدینگ اجازه می‌دهد تا از طریق تدوین و اجرای سیاست‌های جامع و گسترده، عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه را در جهت اهداف کلان خود هدایت کند. این سیاست‌گذاری‌ها می‌تواند شامل برنامه‌های توسعه، راهبردهای بازاریابی، یا حتی سیاست‌های استخدام و مدیریت منابع انسانی باشد.

۴. دخالت‌های نظارتی و اجرایی

هلدینگ‌ها ممکن است با ایجاد سازوکارهای نظارتی و اجرایی، کنترل بیشتری بر شرکت‌های سرمایه‌پذیر اعمال کنند. این سازوکارها شامل تشکیل کمیته‌های نظارتی، تعیین مدیران اجرایی ارشد از طرف هلدینگ، و برگزاری جلسات منظم بازبینی عملکرد شرکت‌ها است. هدف از این نظارت‌ها، اطمینان از تطابق عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه با اهداف و استراتژی‌های کلان هلدینگ است.

۵. سرمایه‌گذاری و تأمین مالی

هلدینگ‌ها با ارائه سرمایه و تأمین مالی به شرکت‌های سرمایه‌پذیر، می‌توانند نفوذ و کنترل بیشتری بر این شرکت‌ها داشته باشند. با تأمین مالی پروژه‌های کلیدی و حمایت مالی از برنامه‌های توسعه‌ای، هلدینگ‌ها می‌توانند به شکل موثری بر تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و عملیاتی شرکت‌های زیرمجموعه تأثیر بگذارند.

مقایسه شرکت‌های هلدینگ با سایر شرکت‌ها

شرکت‌های هلدینگ به دلیل ماهیت و ساختار ویژه خود تفاوت‌های زیادی با سایر شرکت‌ها دارند. در ادامه، تفاوت‌های ساختاری، مدیریتی و مالی بین شرکت‌های هلدینگ و سایر شرکت‌ها به تفصیل بررسی می‌شود.

تفاوت‌های ساختاری

1. ساختار سازمانی:
   • شرکت‌های هلدینگ: ساختار سازمانی شرکت‌های هلدینگ به گونه‌ای است که یک شرکت مادر (هلدینگ) مالکیت و کنترل چندین شرکت زیرمجموعه را در اختیار دارد. این ساختار به شرکت هلدینگ امکان می‌دهد تا استراتژی‌ها و سیاست‌های کلی را تعیین کرده و نظارت و کنترل بر عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه را اعمال کند. ساختار سازمانی معمولاً شامل هیئت مدیره قوی، مدیرعامل و واحدهای مدیریتی تخصصی است.
   • سایر شرکت‌ها: سایر شرکت‌ها معمولاً دارای ساختار سازمانی ساده‌تری هستند و به طور مستقیم به فعالیت‌های تجاری، تولیدی یا خدماتی می‌پردازند. ساختار سازمانی این شرکت‌ها معمولاً شامل هیئت مدیره، مدیرعامل و بخش‌های عملیاتی مختلف است که به فعالیت‌های روزمره شرکت می‌پردازند.
2. مالکیت و کنترل:
   • شرکت‌های هلدینگ: شرکت‌های هلدینگ مالکیت اکثریت سهام شرکت‌های زیرمجموعه را در اختیار دارند و از این طریق کنترل مدیریتی و استراتژیک بر آنها اعمال می‌کنند. این شرکت‌ها معمولاً در چندین صنعت و حوزه مختلف فعالیت می‌کنند و مالکیت پراکنده‌ای دارند.
   • سایر شرکت‌ها: سایر شرکت‌ها معمولاً مالکیت و کنترل متمرکزتری دارند و تمرکز آنها بر روی یک یا چند حوزه خاص است. این شرکت‌ها به طور مستقیم در فعالیت‌های تجاری خود دخیل هستند و کنترل کمتری بر سایر شرکت‌ها دارند.
3. تمرکز فعالیت‌ها:
   • شرکت‌های هلدینگ: تمرکز اصلی شرکت‌های هلدینگ بر مدیریت و بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری‌ها و منابع شرکت‌های زیرمجموعه است. آنها به طور مستقیم در فعالیت‌های تولیدی یا خدماتی مشارکت نمی‌کنند، بلکه نقش مدیریتی و نظارتی دارند.
   • سایر شرکت‌ها: سایر شرکت‌ها تمرکز اصلی خود را بر روی فعالیت‌های تولیدی، تجاری یا خدماتی دارند و به طور مستقیم در این فعالیت‌ها دخیل هستند.

تفاوت‌های مدیریتی

1. نقش مدیریت:
   • شرکت‌های هلدینگ: مدیریت در شرکت‌های هلدینگ بیشتر بر روی استراتژی‌های کلان، نظارت و کنترل، تخصیص منابع مالی و بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری‌ها متمرکز است. مدیران این شرکت‌ها نقش‌های نظارتی و استراتژیک دارند و بر عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه نظارت می‌کنند.
   • سایر شرکت‌ها: مدیریت در سایر شرکت‌ها بیشتر بر روی عملیات روزمره، تولید، فروش و خدمات متمرکز است. مدیران این شرکت‌ها نقش‌های عملیاتی و اجرایی دارند و به طور مستقیم در فعالیت‌های تجاری شرکت دخیل هستند.
2. تصمیم‌گیری استراتژیک:
   • شرکت‌های هلدینگ: تصمیم‌گیری‌های استراتژیک در شرکت‌های هلدینگ معمولاً توسط هیئت مدیره و مدیران ارشد انجام می‌شود و شامل تعیین مسیر رشد و توسعه، ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تعیین استراتژی‌های کلان برای شرکت‌های زیرمجموعه است.
   • سایر شرکت‌ها: تصمیم‌گیری‌های استراتژیک در سایر شرکت‌ها معمولاً توسط مدیران ارشد و مدیران میانی انجام می‌شود و بیشتر بر روی بهبود عملیات، افزایش فروش و بهینه‌سازی فرآیندهای داخلی متمرکز است.
3. نظارت و کنترل:
   • شرکت‌های هلدینگ: نظارت و کنترل در شرکت‌های هلدینگ شامل ارزیابی عملکرد مالی و عملیاتی شرکت‌های زیرمجموعه، تحلیل گزارش‌های مالی و تعیین شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIها) است. شرکت‌های هلدینگ از سیستم‌های کنترل داخلی قوی برای اطمینان از صحت و سلامت عملیات استفاده می‌کنند.
   • سایر شرکت‌ها: نظارت و کنترل در سایر شرکت‌ها بیشتر بر روی بهبود کارایی و بهره‌وری فرآیندهای داخلی، ارزیابی عملکرد کارکنان و بهبود کیفیت محصولات و خدمات متمرکز است.

تفاوت‌های مالی

1. مدیریت مالی:
   • شرکت‌های هلدینگ: مدیریت مالی در شرکت‌های هلدینگ شامل تخصیص منابع مالی به شرکت‌های زیرمجموعه، مدیریت پرتفوی سرمایه‌گذاری‌ها و بهینه‌سازی بدهی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها است. این شرکت‌ها به عنوان مدیران سرمایه‌گذاری عمل می‌کنند و تلاش می‌کنند تا بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها را به حداکثر برسانند.
   • سایر شرکت‌ها: مدیریت مالی در سایر شرکت‌ها شامل مدیریت هزینه‌ها، بودجه‌بندی، ارزیابی پروژه‌های سرمایه‌گذاری و تأمین منابع مالی برای عملیات روزمره است. تمرکز بیشتر بر روی مدیریت نقدینگی و تضمین سودآوری کوتاه‌مدت است.
2. تأمین مالی:
   • شرکت‌های هلدینگ: شرکت‌های هلدینگ به دلیل ساختار مالکیتی و تنوع پرتفوی سرمایه‌گذاری‌ها، معمولاً از منابع مالی متنوعی بهره‌مند می‌شوند. این منابع می‌توانند شامل سرمایه‌گذاری‌های داخلی، اوراق قرضه، تسهیلات بانکی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی باشند.
   • سایر شرکت‌ها: سایر شرکت‌ها معمولاً از منابع مالی محدودتری استفاده می‌کنند و تأمین مالی آنها بیشتر به سود عملیاتی، تسهیلات بانکی و سرمایه‌گذاری‌های داخلی متکی است.
3. ریسک‌های مالی:
   • شرکت‌های هلدینگ: شرکت‌های هلدینگ به دلیل تنوع پرتفوی سرمایه‌گذاری‌ها، معمولاً ریسک‌های مالی کمتری دارند. این تنوع به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا ریسک‌های مختلف مالی را کاهش داده و بازدهی پایداری داشته باشند.
   • سایر شرکت‌ها: سایر شرکت‌ها به دلیل تمرکز بر روی یک یا چند حوزه خاص، ممکن است با ریسک‌های مالی بیشتری مواجه شوند. این ریسک‌ها می‌توانند ناشی از تغییرات بازار، نوسانات قیمت‌ها و شرایط اقتصادی باشند.

مزایای مدل شرکت هلدینگ چیست؟

شرکت‌های بزرگ، از این طریق از خود محافظت می‌کنند. به عنوان مثالی از دنیای واقعی، می‌توان به شرکت پراکتر و گمبل (Procter & Gamble) اشاره کرد که یک شرکت هلدینگ است، زیرا شرکت‌های فرعی گوناگونی برای اهداف گوناگون دارد. بعضی از شرکت‌های فرعی، مالک نام‌های تجاری مانند مواد شوینده‌ی «تاید» (Tide) هستند. سایر شرکت‌های فرعیِ کاملا مجزا، مالک کارخانه‌های تولیدی‌ای هستند که مواد شوینده‌ی تاید را تولید می‌کنند و به کارخانه‌ای که مالک این نام تجاری است، حق امتیاز صدور مجوز، پرداخت می‌کنند. به این ترتیب، اگر یکی از این شرکت‌ها، تحت تعقیب قانونی قرار بگیرد، هلدینگ پراکتر و گمبل، نام تجاری تاید را از دست نخواهند داد و آن کارخانه یا توزیع‌کننده، ورشکسته خواهد شد.

مثال عالی دیگر در این زمینه، راه‌آهن برلینگتون شمالی سانتافه (BNSF) است که یکی از بزرگ‌ترین خطوط راه‌آهن در جهان به شمار می‌رود. سال‌ها پیش،وارن بافت (Warren Buffettt) از شرکت هلدینگ خود، یعنی شرکت بِرکشایِر هاتاوی (Berkshire Hathawayy)، برای خرید تمام سهام این راه‌آهن و تبدیل آن به یک شرکت فرعی تملیک‌شده (wholly-owned subsidiary) استفاده کرد. راه‌آهن برلینگتون شمالی سانتافه، میلیاردها دلار بدهی دارد که برای تأمین بودجه‌ی هزینه‌ی سرمایه‌ای عظیم آن، برای ریل‌های راه‌آهن، خودروهای راه‌آهن و سایر زیرساخت‌ها صرف می‌شود. ولی بازپرداخت هیچ‌یک از این بدهی‌ها، توسط شرکت هلدینگ برکشایر هاتاوی، تضمین نشده‌ است.

معایب مدل شرکت هلدینگ چیست؟

معایب مدل شرکت هلدینگ عبارتند از:

1. کارایی کاسته: گاهی اوقات مدل شرکت هلدینگ ممکن است باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش کارایی شرکت‌های تابعه شود. این امر ممکن است به دلیل بروکراسی زیاد در سازمان هلدینگ، نیاز به گزارش‌دهی و مجوز‌های مکرر و عدم انعطاف‌پذیری مدیریتی باشد.
2. کاهش استقلال شرکت‌های تابعه: شرکت‌های تابعه در مدل شرکت هلدینگ دارای استقلال کمتری هستند و تحت کنترل بیشتری در مقایسه با شرکت‌های مستقل عمل می‌کنند. این می‌تواند منجر به کاهش خلاقیت و نوآوری در شرکت‌های تابعه شود.
3. مشکلات هماهنگی و هماهنگی: به علت تنوع فعالیت‌ها و صنایعی که شرکت هلدینگ در آن فعالیت می‌کند، ممکن است هماهنگی و هماهنگی بین شرکت‌های تابعه مشکلاتی را به همراه داشته باشد. این ممکن است باعث ایجاد نقاط ضعف و عدم کارآیی در زنجیره تأمین و مدیریت عملکرد شود.
4. مسئولیت‌پذیری: در مدل شرکت هلدینگ، هر شرکت تابعه ممکن است به صورت مستقل و مسئول از نظر مالی و اجتماعی عمل کند. این موجب کاهش مسئولیت شرکت مادر و پیچیدگی در مدیریت و نظارت بر عملکرد شرکت‌های تابعه می‌شود.
5. سود شرکت مادر: در برخی موارد، شرکت مادر در اولویت قرار دادن سود خود ممکن است به بهای رشد و سوددهی شرکت‌های تابعه عمل کند. این می‌تواند به نفع شرکت مادر باشد، اما در برخی موارد ممکن است منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تابعه و افزایش ریسک برای آنها شود.

ساختار یک شرکت هولدینگ به چه صورت است؟

ساختار یک شرکت هلدینگ عموماً شامل یک شرکت مادر (holdco) و شرکت‌های تابعه (subsidiaries) است. شرکت مادر کنترل بیشتری بر شرکت‌های تابعه دارد و معمولاً سهام اکثریت یا تمامی سهام شرکت‌های تابعه را در اختیار دارد.

در این ساختار، شرکت مادر عملیات و مدیریت استراتژیک را در دست دارد، در حالی که شرکت‌های تابعه به‌طور مستقل فعالیت‌های عملیاتی خود را انجام می‌دهند.

چند ویژگی اصلی ساختار یک شرکت هلدینگ عبارتند از:

1. شرکت‌های تابعه: شرکت‌های تابعه در ساختار هلدینگ جدا از شرکت مادر و با تصمیم‌ها و سیاست‌های خود عمل می‌کنند. این شرکت‌ها می‌توانند در صنایع و بازارهای مختلف فعالیت کنند.
2. سهامداری: شرکت مادر با داشتن سهام اکثریت یا تمامی سهام شرکت‌های تابعه، کنترل بیشتری بر آنها دارد و می‌تواند تصمیمات مهمی مانند انتخاب مدیرعامل، تعیین استراتژی بازاریابی کلی و تخصیص منابع را بر عهده بگیرد.
3. کاهش ریسک: شرکت‌های هلدینگ با داشتن تنوع در صنایع و بازارها، می‌توانند به کاهش ریسک وابستگی به یک صنعت خاص پیش بروند. این مسئله می‌تواند در مواجهه با تغییرات اقتصادی و بازار به شرکت هلدینگ کمک کند.
4. هماهنگی و کنترل: شرکت مادر در ساختار هلدینگ نقش مرکزی در هماهنگی و کنترل بین شرکت‌های تابعه بازی می‌کند. این می‌تواند شامل تعیین سیاست‌ها و استراتژی‌های کلی، مدیریت مالی مشترک و ارائه خدمات مشترک مانند حسابداری و بازاریابی باشد.
5. ارتباطات و انتقال دانش: شرکت‌های هلدینگ می‌توانند از تخصص‌ها و دانش موجود در هر شرکت تابعه بهره‌برداری کنند و از منابع تجربیات یکدیگر برخوردار شوند.

مهم است که در نظر داشته باشید که ساختار شرکت هلدینگ می‌تواند بسته به شرایط و نیازهای شرکت‌ها می تواند متفاوت باشد. بعضی شرکت‌ها ممکن است یک شرکت مادر و تنها یک یا چند شرکت تابعه داشته باشند، در حالی که در برخی موارد شرکت‌های هلدینگ می‌توانند دارای بیش از یک شرکت مادر و چندین شرکت تابعه باشند.

انواع شرکت‌ های هلدینگ کدامند؟

انواع شرکت‌های هلدینگ عمدتاً بر اساس نحوه حضور در بازار و صنعت‌های مختلف متفاوت هستند. بعضی از انواع شرکت هلدینگ عبارت‌اند از:

1. عمومی: شرکت‌های هلدینگ عمومی، به طور عمده در بازار سرمایه عمومی فعالیت می‌کنند و به صورت عمومی معامله می‌شوند. این شرکت‌ها می‌توانند سهامداری را در شرکت‌های بزرگ و معروف در صنایع مختلف داشته باشند.
2. خصوصی: شرکت‌های هلدینگ خصوصی توسط یک خانواده، یک گروه سرمایه گذاری خصوصی یا یک مهارت مدیریت تیم تشکیل می‌شوند. این شرکت‌ها در عموماً در صنایع خاصی فعالیت می‌کنند و بیشتر بر روی رشد و توسعه بلندمدت شرکت‌های تابعه خود تمرکز می‌کنند.
3. صندوق سرمایه گذاری هلدینگ: این انواع شرکت‌های هلدینگ به عنوان یک صندوق سرمایه گذاری عمل می‌کنند و سرمایه گذاری در شرکت‌های دیگر صورت می‌گیرد. صندوق سرمایه گذاری هلدینگ می‌تواند در یک یا چند صنعت فعالیت کند و سرمایه از سرمایه گذاران مختلف دریافت می‌کند.
4. مالکیت خانوادگی: برخی شرکت‌های هلدینگ توسط یک خانواده تاسیس و مدیریت می‌شوند. بیشتر این شرکت‌ها به منظور به حفظ مالکیت خانوادگی و ارثیه فعالیت می‌کنند و نسل به نسل به عنوان یک واحد تجاری مورد مدیریت قرار می‌گیرند.
5. شرکت هلدینگ مالی: این انواع شرکت‌های هلدینگ به منظور سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مالی فعالیت می‌کنند، مانند بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و صندوق‌های سرمایه گذاری.
6. شرکت هلدینگ صنعتی: این شرکت‌ها معمولاً در یک صنعت خاص فعالیت می‌کنند و سهامداری در شرکت‌های مرتبط در زنجیره تأمین از جمله تأمین کنندگان، توزیع‌کنندگان و شرکت‌های فناوری را در دست دارند.

سخن پایانی

در این مطلب توضیح دادیم شرکت هلدینگ چیست و با مثالی از آن آشنا شدیم. سپس در مورد ساختار و مزایای شرکت هلدینگ آموختیم. باید دانست که شرکت هلدینگ، خودش هیچ نوع عملیاتی را اجرا نمی کند بلکه بر شرکت‌های دیگر کنترل دارد. اولا شش نوع هلدینگ وجود دارد. شرکت هلدینگ معمولا به دلیل مزایای مالیاتی، سود بالاتر و سرمایه‌‌ی عملیاتی پایین پایه‌گذاری می‌شود. مزایا و معایب شرکت های هلدینگ را پیش‌ از این مرور کردیم. امیدواریم مطالعه‌ی این مطلب برای شما مفید بوده ‌باشد. اگر سؤال و یا نظری در این زمینه دارید، خوشحال می شویم که با ما درمیان بگذارید.

در مجموع، شرکت‌های هلدینگ به دلیل ساختار سازمانی و مالکیتی ویژه، تفاوت‌های قابل توجهی با سایر شرکت‌ها دارند. این تفاوت‌ها شامل ساختار سازمانی متمرکز، نقش مدیریتی استراتژیک و نظارتی، مدیریت مالی پیچیده‌تر و ریسک‌های مالی کمتر است. شرکت‌های هلدینگ با تمرکز بر مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها و بهینه‌سازی منابع، می‌توانند بهره‌وری و کارایی شرکت‌های زیرمجموعه را بهبود بخشند و به توسعه و رشد پایدار کمک کنند. سایر شرکت‌ها، با تمرکز بر فعالیت‌های تجاری و عملیاتی، نقش مهمی در تولید و ارائه خدمات دارند و به بهبود کارایی و بهره‌وری در حوزه‌های خاص خود می‌پردازند.

 سوالات متداول

1. تفاوت اصلی بین یک شرکت هلدینگ و یک شرکت عادی چیست؟

تفاوت اصلی این است که یک شرکت هلدینگ مجموعه‌ای از شرکت‌ها را در اختیار دارد و آن‌ها را مدیریت می‌کند، در حالی که یک شرکت عادی فقط به یک شرکت متعلق است.

2. چه مزایایی برای یک شرکت وجود دارد که به عنوان یک شرکت هلدینگ عمل کند؟

برخی از مزایا شامل تنوع در صنایع و بازارها، بهره‌وری بیشتر از منابع مشترک، امکان به اشتراک گذاری دانش و تجربه بین شرکت‌ها و کنترل استراتژیک بر روی شرکت‌های زیرمجموعه است.

3. آیا شرکت‌های هلدینگ معمولاً در بورس قرار می‌گیرند؟

بله، بسیاری از شرکت‌های هلدینگ در بورس قرار دارند و سهام آن‌ها قابل خرید و فروش است.

4. آیا شرکت‌های هلدینگ معمولاً در صنایع خاصی فعالیت می‌کنند؟

شرکت‌های هلدینگ می‌توانند در هر صنعتی فعالیت کنند. آن‌ها می‌توانند در صنایع مالی، فناوری، خدمات، تولید و غیره فعالیت داشته باشند.

5. آیا شرکت‌های هلدینگ معمولاً بزرگتر از شرکت‌های عادی هستند؟

بله، شرکت‌های هلدینگ معمولاً بزرگتر از شرکت‌های عادی هستند، زیرا آن‌ها مجموعه‌ای از شرکت‌ها را در اختیار دارند و در صورتی که شرکت‌های زیرمجموعه بزرگ باشند، هلدینگ نیز بزرگ خواهد بود.