به طور کلی رسیدن به موفقیت مالی نیاز به برنامه ریزی مالی دارد که شامل مدیریت پول شما و همچنین پس انداز و سرمایه گذاری شما می شود. این کارها شامل بودجه بندی، بانکداری، بیمه، وام مسکن، سرمایه گذاری، برنامه ریزی بازنشستگی، و برنامه ریزی دارایی و مالیات است. این اصطلاح اغلب به کل صنعت اطلاق می شود که خدمات مالی را به افراد و خانواده ها ارائه می دهد و به آنها در مورد فرصت های مالی و سرمایه گذاری مشاوره می دهد. بهتر است متمرکز بمانید و حد وسط را انتخاب کنید.
برنامه ریزی مالی
میزان درآمد و هزینه هایی که در حال حاضر داریم را دفتر برنامه ریزی مالی ثبت کنید و هزینه هایی را که باید در آینده انجام دهیم را ثبت کنید و درآمدی را که باید این هزینه ها را پوشش دهد، پیش بینی کنید. به علاوه درآمدهای جاری را برای استفاده بهتر در آینده و توسعه کشور سرمایه گذاری کنید. بدهی های خود را به حداقل برسانید و بازپرداخت به موقع آنها را مدیریت کنید تا اعتبار خود را حفظ کنید. ریسک ها و خطراتی را که بر ما و دارایی هایمان تأثیر می گذارد، مدیریت کنیم.
اهمیت برنامه ریزی مالی
هر چیزی که قابل اندازه گیری نباشد قابل کنترل نیست و هر چیزی که قابل کنترل نباشد قابل مدیریت نیست. همانطور که بدون برنامه ریزی زمانی به زندگی روزمره خود می پردازیم، وقت کم می آوریم و به خود می آییم و می بینیم که به بسیاری از آرزوها و آرزوهایمان نرسیده ایم، بدون برنامه ریزی مالی هم همین اتفاق می افتد. یا همیشه رهن نهم خواهد بود یا آرزوهای ما در زندگی رویا می ماند.
برخی از مردم فکر می کنند که برنامه ریزی مالی فقط برای ثروتمندانی است که باید تصمیم بگیرند کجا سرمایه گذاری کنند. برخی دیگر فکر می کنند که برنامه ریزی مالی برای افراد کم درآمدی است که از استاندارد زندگی مناسبی برخوردار نیستند. در نتیجه باید با حساب و کتاب زندگی کنند. در حالی که نه چنین است و نه چنان! اما با هر سطح درآمدی، برنامه ریزی مالی مورد نیاز است و با مطالعه زندگی نامه افراد ثروتمند می بینیم که بسیاری از آن ها به برنامه ریزی مالی پایبند بودند.
برنامه ریزی مالی فرآیند مدیریت پول برای دستیابی به رضایت اقتصادی است. فرآیند برنامه ریزی وضعیت مالی را کنترل می کند. هر فرد و خانواده موقعیت مالی منحصر به فردی دارند. بنابراین لازم است فعالیت های مالی هر فرد به طور دقیق و شخصی برنامه ریزی شود تا به نیازها و اهداف تعیین شده دست یابد. موقعیت های زندگی، ارزش های شخصی و عوامل اقتصادی بر برنامه ریزی مالی شخصی تأثیر می گذارد.
چگونه به اهداف مالی در راستای برنامه ریزی مالی برسید ؟
بهترین و ساده ترین راه رسیدن به اهداف مالی تهیه نقشه راهی است که براساس آن پیش بروید و قدم قدم به هدف نزدیک شوید. تعیین اهداف مالی و برنامه‌ریزی برای رسیدن به آن کار آسانی نیست ولی آنقدرها هم سخت نیست. کافی است به برنامه خود پایبند باشید. برای تعیین اهداف مالی باید هدف‌ها را براساس زمان رسیدن به آنها، دسته‌بندی کنید. اهداف کوتاه‌مدت تا بلندمدت.
انواع هدف‌گذاری براساس زمان و برنامه مالی انجام شده
- اهداف مالی کوتاه مدت: اهداف مالی کوتاه‌مدت اهدافی هستند که در بازه 1 ساله یا کمتر قابل دستیابی باشند. خرید یخچال فریزر جدید یا پرداخت بدهی‌ها مثال‌هایی از اهداف کوتاه‌مدت هستند.
- اهداف مالی میان مدت: اهدافی هستند که بزودی محقق نمی‌شوند ولی نیاز به سال‌ها انتظار نیز برای تحقق آنها نیست. گرفتن مدرک تحصیلی یکی از نمونه اهداف میان مدت است.
- اهداف مالی بلندمدت: معمولا اهدافی که بیش از 5 سال زمان برای تحقق آنها نیاز است در این دسته‌بندی قرار می‌گیریند. خرید خانه یکی از اهداف بلندمدت است.
ترفندهای تعیین اهداف مالی در راستای برنامه ریزی مالی
راه‌هایی برای هدف‌گذاری و باقی ماندن در مسیر تحقق هدف وجود دارد. برنامه‌های مالی با قابلیت ردیابی یکی از این راه‌ها هستند. برنامه‌هایی مثل بامبو، نقش مربی مالی را برای شما ایفا می‌کنند. ارسال پیام‌های یادآوری، کمک در برنامه‌ریزی و مشاوره بخشی از خدماتی است که بامبو در این مسیر به شما ارائه می‌کند.
روش‌های قدیمی و سنتی نیز برای اینکار وجود دارد. معمولا تصویر هدف مالی خود پیش چشم خود می‌گذاشتند. مثلا تصویر خانه یا خودرو دلخواه را روی دیوار اتاق نصب می‌کردند که همیشه پیش چشم باشد و فراموش نشود.
وهولوند (Wohlwend) می‌گوید:
هرچیزی را که ببینید باور می‌کنید.
روش‌های سنتی انگیزه‌بخشی همه برهمین پایه عمل می‌کرده‌اند. این روش هم می‌تواند برای تحریک انگیزه مفید باشد ولی روش‌های جدید و مربی مالی، تاثر این روش را کمتر کرده است.
8 توصیه طلایی برای پایبندی به اهداف و برنامه‌های مالی
با رعایت این موارد به موفقیت مالی نزدیکتر خواهیم شد:
1. اهداف قابل تحقق‌تر و کوچک‌تر را در راستای برنامه ریزی مالی خود انتخاب کنید
بهتر است به‌جای داشتن هدفی رؤیایی، مثل خرید خودرویی چندصدمیلیونی، اهداف کوچک‌تری برای خود تعیین کنید که واقع‌بینانه، راحت‌تر بتوان آنها را محقق کرد؛ مثلا می‌توانید هر ماه، طی روندی منظم، مبلغی از درآمدتان را به حساب دیگری واریز کنید و پس‌اندازی برای خود درست کنید. کارتان را با برداشتن قدم‌های کوچک شروع کنید و واقع‌بینانه شرایط را بسنجید.
2. علت تعیین اهداف را مشخص کنید
البته این فقط محدود به اهداف و برنامه‌های مالی نیست. به‌طور کلی، هر هدفی که برای خود تعیین می‌کنید، اگر از علت آن آگاه باشید، به نتایج بهتری خواهید رسید. در واقع، باید بدانید دقیقا به چه علتی قصد رسیدن به هدفی بخصوص را دارید. وقتی از چرایی موضوع آگاه باشید، انگیزه درونی بیشتر و بهتری برای تحقق هدف پیدا خواهید کرد، فارغ از آنکه تحت‌تأثیر چه عوامل خارجی‌ای باشید. کاری را انجام می‌دهید چون واقعا و عمیقا مایل به انجام آن هستید. این‌طور بهتر به نتیجه می‌رسید.
3. اهداف و برنامه‌های مالی را بر اساس بودجه و برنامه ریزی مالی تعیین کنید
اگر از حساب دخل‌وخرجتان آگاه باشید، یعنی دقیقا بدانید چقدر درآمد دارید و هزینه‌هایتان چه‌ها هستند، خیلی بهتر می‌توانید به اهداف و برنامه‌های مالی‌تان پایبند بمانید. بودجه‌بندی و توجه به آن تحقق این اهداف را راحت‌تر خواهد کرد؛ برای مثال، می‌توانید بر اساس هدف و برنامه تازه‌ای که برای خود تعیین کرده‌اید، از این به بعد، مبلغ مشخصی را از هزینه‌ها کم کنید و هر ماه، این مبلغ را برای هدف موردنظرتان کنار بگذارید و پس‌انداز کنید.
4. به اهدافتان سروسامان بدهید
فرض کنید هدفی که برای خود تعیین کرده‌اید خرید خودرو است. پیشنهادمان این است که بهترین روش برنامه ریزی مالی برای آن را پیاده کنید به این صورت که مدل و سال ساخت خودرو را جایی یادداشت کنید و مقابل آن در جدولی که از قبل کشیده‌اید حساب جزئیِ تمامی پس‌اندازهایتان را درج کنید. هرچه برای خرید خودرو کنار می‌گذارید بلافاصله در جدولتان درج کنید. این‌طور بهتر روند پیشرفت فعالیت‌هایتان را بازبینی خواهید کرد و به نتایج بهتری خواهید رسید.
5. گاهی فصل‌به‌فصل بازبینی کنید
حالا اگر فرض بگیریم به‌جای خودرو قصد خرید خانه داشته باشید، مشخصا باید سرمایه بیشتری کنار بگذارید. در این شرایط، بعد از پایان یک ماه، مبلغ چندانی نسبت به سرمایه‌ای که برای خرید خانه لازم است جمع نخواهد شد و فقط کلافه و شاید حتی ناامید خواهید شد. ما هم اصلا به‌دنبال چنین نتیجه‌ای نیستیم.
6. برای خود جایزه‌ای در نظر بگیرید
می‌دانیم اکثر اهداف مالی برای تحقق به بازه زمانی بلند مدت نیاز دارند. همین امر باعث می‌شود در مسیر رسیدن به این اهداف، افراد دلسرد شده و از ادامه دادن برنامه‌های مالی مختلف و تغییر عادت‌های مالی منصرف شوند. برای اینکه شما نیز از برنامه کم کردن هزینه‌ها و مدیریت بهتر درآمد ماهیانه خود ناامید نشوید و به قوانین خود وفادار بمانید؛ می‌توانید اهداف مالی را به اهداف کوتاه مدت تقسیم کرده و در صورت رسیدن به هر هدف کوتاه مدت برای خود یک پاداش کوچک در نظر بگیرید. به عنوان مثال اگر در طول یک ماه توانستید کمتر از ماه‌های قبل به رستوران‌های گران بروید و در نتیجه هزینه‌های مربوط به وعده‌های غذایی خود را کاهش دهید برای خود یک پاداش در نظر بگیرید و خود یا خانواده را به یک دسر ساده مهمان کنید.
7. با محدودیت‌های خود کنار بیایید
به تجربه همه این را درک کرده‌ایم که انسان نمی‌تواند تمام آنچه را که می‌خواهد، داشته باشد. بد نیست این اصل را در مسیر رسیدن به اهداف خود همواره به یاد داشته‌باشیم. به عنوان مثال همه ما دوست داریم حداقل هفته‌ای یک بار به بهترین رستوران‌ها برویم، برای تعطیلات سفری چند روزه به شهرها و یا کشورهای دیگر داشته و در هتل‌های شیک اقامت کنیم، خریدن ماشین خوب و هزار مورد دیگر از خواسته‌های همه ما است. اما گاهی برای رسیدن به هدف نهایی خود لازم است به روی تمام یا برخی از این خواسته‌ها چشم ببندیم و از کنار آنها بگذریم. پس بهتر است برای رسیدن به اهداف مهم‌تر، محدودیت‌هایی که از نظر مالی برای ما به وجود می‌آید را بپذیریم و زندگی را بیش از حد بر خود سخت نگیریم.
8. احساسات‌تان را کنترل کنید
پول، بودجه، سرمایه و ثروت به‌طور کلی نقش مؤثری در بروز یا تشدید استرس دارند. فکرکردن راجع‌به اینها به‌سادگی ما را در معرض نگرانی و استرس قرار می‌دهد. کم نیستند تعداد کسانی که در این روزگار تقریبا همیشه با احساساتی نظیر اضطراب، ناامنی و ترس دست‌به‌گریبان‌اند. چنین احساساتی ما را از اهداف و برنامه‌های مالی دورتر خواهد کرد و باید برای کنترلشان برنامه‌ای داشته باشیم. خبر خوب این است که راهکارهایی برای این منظور در دسترس‌اند که در ادامه راجع‌بهشان صحبت میکنیم:
کنترل غم و اندوه و ناراحتی
وقتی غمگین باشیم، بیشتر به پول خرج‌کردن علاقه نشان می‌دهیم. کمی هم بی‌تاب و بی‌حوصله می‌شویم و می‌خواهیم هرچه زودتر به اهدافمان برسیم. اینها اصلا برای پایبندی به اهداف و برنامه‌های مالی خوب نیستند. پیشنهاد می‌شود پولتان را بیشتر خرج کارهایی کنید که از غم و اندوه شما می‌کاهند و خوش‌حال‌ترتان می‌کنند. با دوستی صمیمی برای گردش بیرون بروید، ورزش کنید و کارهای دیگری از این دست. اگر گمان می‌کنید به‌تنهایی قادر به انجام این کار نیستید، می‌توانید از کمک و راهنمایی مشاور مالی استفاده کنید.
غلبه بر ترس
ترسیدن هم احساس دیگری است که تحقق اهداف و برنامه‌های مالی را مختل می‌کند. اگر بترسیم، ریسک‌ها و خطرهای پیش رو جدی‌تر از آنچه در واقعیت هستند به نظر می‌آیند. به‌علاوه، ترسیدن ما را وادار به تردید و تجدیدنظر در تصمیم‌هایمان می‌کند. اینجا هم تجربه و اطلاعات مشاور مالی به کار می‌آید.
مشاور مالی اطلاعات کافی راجع‌به واقعیت‌های پیش رو در اختیارتان می‌گذارد و در غلبه بر ترس کمک‌حالتان خواهد بود.
چرا باید اهداف مالی خود را تنظیم کنید؟
آلن وهولند (Allen Wohlwend) یکی از شناخته شده ترین برنامه‌ریزان مالی معتقد است اهمیت تعیین اهداف مالی برای هر فردی منحصربه‌فرد است. نیاز به اصلاح مالیات، کاهش بدهی‌ها، پس‌انداز و یا سرمایه‌گذاری انواع اهداف مالی هستند. مهم این است که شما چه هدفی را برای خود تعیین کرده باشید. هر فردی که هدف مالی خود را تعیین نکرده باشد بدون شک محکوم به شکست است.
قطعا برنامه‌ریزی و تعیین اهداف نیز خالی از مشکل و ایراد نیست. کارل ریچاردز (Carl Richards) یکی از برنامه‌ریزان موفق مالی می‌گوید:
هیچکس توانایی پیش‌بینی آنچه در آینده پیش خواهد آمد را ندارد. بهترین کاری که افراد باهوش می‌توانند انجام دهند پیش‌بینی آینده براساس اتفاقات گذشته است.
ابهامات زیادی در این مسیر وجود دارد. اگر رکود رخ دهد، اگر تورم افزایش پیدا کند؟ همه این ابهامات درست هستند ولی چیزی که شما را به موفقیت نزدیک می‌کند عادت‌ها شما هستند.
سخن پایانی
برنامه ریزی مالی فرآیندی پویا است و به یک اقدام خاص ختم نمی شود. شما باید تصمیمات مالی خود را به طور منظم ارزیابی کنید. بررسی کامل امور مالی، حداقل یک بار در سال، ضروری است. تغییر عوامل مؤثر بر برنامه ریزی مالی مانند عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی ممکن است نیاز به ارزیابی های مکرر داشته باشد. برای پایبندی به اهداف و برنامه‌های مالی و رسیدن به استقلال مالی نیاز به انجام کار پیچیده ای نیست بلکه رعایت چند نکته ساده و به خاطر سپردن آن می‌تواند مسیر سخت پایبند بودن به اهداف مالی را آسان نماید. این کار در شرایط کنونی کشور می‌تواند کار سخت موفقیت مالی را برایمان راحت کند.
سوالات رایج
برنامه ریزی مالی چیست؟
برنامه ریزی مالی روند و مدیریت ثروت (دارایی فعلی) برای رسیدن به اهداف تان است
بهترین روش برنامه ریزی مالی کدام است؟
نوشتن اهداف مالی در دفتر برنامه ریزی مالی از ساده ترین راه های رسیدن به اهداف مالی است.
مهم ترین نکات برای پایبندی به اهداف و برنامه‌های مالی چیست؟
اهداف قابل تحقق را در برنامه خود داشته باشید، هر چند وقت یکبار اهداف خود را بازبینی کنید ، برای خود جایزه در نظر بگیرید و …
